Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Trzęsienie ziemi w Antiochii w 115 n.e.

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Droga antyczna w Antiochii
Droga antyczna w Antiochii | Zdjęcie: Valery Shanin/Shutterstock.com

Dnia 13 grudnia 115 roku n.e.1 w Antiochii miało miejsce niezwykle silne trzęsienie ziemi. Obecne szacunki podają siłę 7,5 w skali Richtera oraz 11 stopni według skali Mercallego. Antiochia i okolica zostały doszczętnie zniszczone. Na domiar wszystkiego trzęsienie spowodowało lokalne tsunami, które istotnie uszkodziło port w Caesarea Maritima w Judei (obecny Izrael).

W momencie trzęsienia ziemi w regionie obecny był cesarz Trajan oraz jego sukcesor Hadrian, który pełnił funkcję legata. W Syrii obecni byli oni od stycznia 114 roku n.e. Znajdowali się w rezydencji Antiochia ad Orontem, która była sztabem dowodzenia na czas wojny z Partami. Trajan właśnie wrócił z kampanii w Armenii, kiedy nastąpił nieoczekiwany kataklizm. Obaj, ranni, ledwo uciekli z miejsca kataklizmu. Z czasem podjęli działania mające na celu odbudowę poszkodowanego regionu.

Epicentrum trzęsienia znajdowało się w dolinie rzeki Orontes. Trzęsienie było na tyle silne, że doszczętnie zniszczyło Antiochię, Daphne i cztery inne miejscowości – w tym Apameę. Dodatkowo trzęsienie ziemi wywołało tsunami, które zniszczyło port w Caesarea Maritima w Judei.

Rzymska kopia Tyche Antiochii.

Antiochia była jednym z najważniejszych i największych miast rzymskich. W roku 115 n.e. populacja Antiochii liczyła około 500.000 mieszkańców. Najbarwniejszy opis kataklizmu pozostawił nam Kasjusz Dion w swojej „Historii rzymskiej”. Kasjusz podaje, że zimą miasto było pełne żołnierzy i cywilów z racji, że do miasta przyjechał sam cesarz. Jak twierdzi wpierw usłyszeć można było przerażający ryk, któremu po krótkim czasie towarzyszyć zaczęło trzęsienie ziemi. Połacie ziemi wraz z budynkami były unoszone do góry. Drzewa i ludzie były wyrzucane w powietrze. Ludność ginęła albo z powodu głodu uwięziona w zawalających się budynkach lub od spadających gruzów oraz odłamków. Lekko ranny Trajan uratował się, gdyż uciekł przez okno swojej izby i otrzymał pomoc od mieszkańców. Następnie cesarz schronił się na arenie hipodromu.

Nie mamy informacji o tym jak trzęsienie przeżyła żona Trajana – Plotyna czy jego zastępca – Hadrian. Słynną ofiarą kataklizmu był consul ordinarius Marcus Pedo Vergilianus. Szacuje się, że w wyniku trzęsienia i skutków z nim związanych zginęło 260 tysięcy osób. Populacja Antiochii znacznie zmalała, a wiele dzielnic zostało zrujnowanych.

Wkrótce po katastrofie Trajan podjął działania mające na celu odbudowę poszkodowanego regionu. Między innymi zlecił budowę nowego akweduktu2, z racji że trzęsienie ziemi zniszczyło sześciokilometrowy wodociąg od Daphne do Antiochii. Prace konstrukcyjne zakończyły się dopiero za panowania Hadriana. Trajan ponadto w mieście kazał postawić kopię posągu Tyche dłuta Eutychidesa z Sykionu – miało to upamiętnić odbudowę miasta. Co ciekawe większość mozaik jakie w mieście znajdują archeolodzy powstały już po trzęsieniu ziemi.

Mapa Antiochii w czasach rzymskich.
Autor: Cristiano64 | Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported

Ponad półtora roku po trzęsieniu ziemi Hadrian został uznany przez armię cesarzem. Do września 117 roku n.e. pozostawał na miejscu, by później udać się do stolicy. Żyjący w V/VI wieku n.e. kronikarz bizantyjski Jan Malalas podaje, że Hadrian po objęciu władzy również prowadził działania mające na celu odbudowę prowincji. Poza budową akweduktu zlecił wzniesienie theatronu, Świątyni Nimf oraz swojego dużego posągu.

Przypisy
  1. Grudzień podany został przez Jana Malalasę. Wciąż jednak nie mamy stuprocentowej pewności co do dokładnej daty. Anthony R. Birley twierdzi, że kataklizm nastąpił w styczniu 115 roku n.e.
  2. Istnieje wersja mówiąca, że dokończył budowę akweduktu, który był już wcześniej zlecony.
Źródła wykorzystane

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów