Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Neron – organista

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Hydraulis na rzymskiej mozaice
Hydraulis na rzymskiej mozaice

Kiedy Ktesibios, aleksandryjski matematyk z III w. p.n.e. konstruował swoje hydraulis, pierwsze w dziejach organy wodne, z pewnością nikt nie wróżył mu wielkich sukcesów. Instrument, będący w zamyśle syringą o mechanicznym zadęciu, z początku funkcjonował jedynie jako techniczna ciekawostka. Wystarczył jednak upływ dwóch wieków, by muzyka płynąca z metalowych piszczałek zrobiła śródziemnomorską karierę – o muzyce organowej z aprobatą wspomina już sam Cyceron (Tusc. III. 43).

Przyjmuje się jednak, że dopiero za czasów Nerona organy stały się instrumentem znanym powszechnie. Używano ich nie tylko prywatnie, ale też na wolnym powietrzu – szczególnie tam, gdzie potrzebny był dźwięk donośny, zdolny przebić się przez zgiełk na trybunach lub arenie. Cesarz miał być wielkim entuzjastą organów, czego – być może – dowodzi moneta z czasów jego panowania, na której rewersie widać postać stojącą obok instrumentu.

Dzięki uprzejmości Swetoniusza (VI, 41) znamy groteskową historyjkę (wzmiankowaną również u Kasjusza Diona Historia Romana, LXIII, 26, 4), w której widzimy cesarstwo zagrożone rewoltą Vindeksa, propretora Galii. Neron, zaniepokojony nie na żarty obelgami Vindeksa (wytknięto mu w tamtym czasie bycie miernym lutnistą) powróciwszy z Neapolu do stolicy zwołał do siebie kilku najznamienitszych ludzi z otoczenia, by odbyć z nimi króciutką naradę na temat sytuacji politycznej. Przez resztę dnia pokazywał im budowę i części „najnowszego rodzaju” organów wodnych, szczegółowo opisując ich mechanizm. Trudno powiedzieć, czy brała w nim górę zamaskowana histeria czy próba wybadania kryzysowej sytuacji. Prezentację instrumentu zakończył przyrzeczeniem, że pokaże go wszystkim w teatrze, ”jeżeli tylko Vindeks pozwoli mu na to”.

Vindeks popełnił samobójstwo w maju 68 roku, Nerona zamordowano zaledwie miesiąc później. Próbę czasu przetrwały jedynie same organy, które jako instrument muzyczny miały przed sobą świetlaną przyszłość.

Autor: Grzegorz Bukowiecki

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów