Nóż jest jednym z najstarszych narzędzi znanych człowiekowi. Wynalazek epoki paleolitycznej, pomagający w przetrwaniu i ułatwiający później życie gatunkowi ludzkiemu w warunkach osiadłego bytowania. Co natomiast z nożami składanymi? Foldery i scyzoryki znajdują dziś zastosowanie między innymi w ogrodnictwie, ratownictwie, wojsku, turystyce… Wymieniać by można było długo.
Dla niektórych może być zaskoczeniem, że noże składane były znane już w starożytnym Rzymie. Większość takich noży posiadała głownie z żelaza, lub z brązu, co raczej nie pozwalało na długie zachowania ostrości takiego narzędzia. Rzymski folder przy intensywnym użytkowaniu musiał być zatem często ostrzony. Składane noże z Imperium Romanum zazwyczaj nie posiadały blokady, albo były to tak zwane friction foldery, czyli noże w których za blokadę służy palec oparty o nazwijmy to klapkę otwierającą nóż. Rękojeści były zazwyczaj wykonywane z brązu, ale spotkałem się też z wykonanymi z kości, lub z kamienia. Jak to w przypadku przedmiotów osobistych bywa, rzymskie noże składane bywały nieraz bardzo ozdobne. Przedstawiam trzy przykładowe noże. Zaczynając od lewej:
- Nóż sprzedany na aukcji we Wielkiej Brytanii, datowany na II-IV wiek naszej ery. Rękojeść z brązu w kształcie orła, głownia żelazna.
- Nóż odnaleziony na terytorium departamentu Vaucluse, we Francji, datowany na I-II wiek naszej ery. Obecnie w zbiorach British Museum w Londynie. Rękojeść z brązu w kształcie pantery, głownia żelazna.
- Nóż odnaleziony w Zülpich, na terytorium Niemiec, datowany na III wiek naszej ery. Znajdował się on wewnątrz odkrytego tam rzymskiego sarkofagu. Rękojeść kamienna w kształcie mężczyzny (przypuszczalnie przedstawia Heraklesa), głownia żelazna o sierpowatym kształcie (dzisiaj podobny kształt mają głownie noży monterskich i ogrodowych).
