Podczas nurkowania w 2016 roku w Tel Dor (Izrael) naukowcy natrafili na kamień, na którym znajdowała się inskrypcja. Jak się okazało posiadała ona imię nieznanego wcześniej namiestnika prowincji Judea.
Inskrypcja liczy około 1900 lat i znajdowała się na dnie Morza Śródziemnego, w zatoce Dor. Za sprawą sztormu kamień został przeniesiony na płyciznę, gdzie głębokość wody wynosi ledwie 1,5 metra. Archeolodzy zdecydowali się wydobyć kamień z wody, spodziewając się nadchodzącego sztormu i bojąc się że unikatowe znalezisko zaginie w odmętach morskich lub piachu.
W czasach rzymskich Dor było ważnym portem rzymskim, w którym nawet wytapiano własne monety. Na których z nich znaleźć można inskrypcje wskazujące panowanie miasta na wodach: „Władca Mórz”.
Znaleziony kamień ma rozmiary 70×65 cm i gdy go znaleziono pokryty był liczną florą i fauną morską. Jak twierdzą specjaliści to naprawdę szczęście, że inskrypcja zachowała się w prawie nienaruszonym stanie. Kamień stanowił zapewne bazę dla posągu samego namiestnika. Na kamieniu znajduje się brakująca inskrypcja podająca imię: Gargilius Antiquus. Napis wyryto greką i naukowcy sądzą, że brzmiał on:
Miasto Dor honoruje Marcusa Pacciusa, syna Publicusa, Silvanusa Quintusa Corediusa Gallusa Gargiliusa Antiquusa, zarządcę prowincji Judea, a także […] prowincji Syria, oraz patrona miasta Dor.
Według archeologów namiestnik zarządzał prowincją tuż przed wybuchem powstania Bar Kochby. Mianował go cesarz Hadrian między 120 a 130 rokiem n.e. – możliwe że objął urząd w 123 roku n.e., zastępując Cosoniusa Gallusa.
Jego imię Gargilius Antiquus sugeruje, że mógł pochodzić z Północnej Afryki i należał do rodu Velina – nobilów z obecnej północno-wschodniej Tunezji. Antyczne źródła wskazują, że swoją karierę polityczną rozpoczął wcześnie, i w 115 roku n.e. objął posadę namiestnika prowincji Arabia. Młodzi politycy dostępujący „zaszczytu” zarządzania barbarzyńską prowincją, wyróżniali się zwykle ekwickim pochodzeniem. Wspomniana Arabia była właśnie taką barbarzyńską prowincją.
Ciężko jednoznacznie stwierdzić jak długo Gargilius Antiquus zarządzał Judeą; stwierdzić można jednak, że jego kariera cieszyła się uznaniem, gdyż wkrótce został, z rangą prokonsula, namiestnikiem Syrii i Palestyny, a około 135 roku n.e. Azji – co było dowodem na docenienie jego silnej pozycji.
Znaleziony kamień jest dopiero drugim tego typu znaleziskiem, na którym wspomina się o prowincji Judea; innym jest kamień Piłata odkryty w 1961 roku.
Artefakt będzie można podziwiać w Haifa University Library w Hajfie (Izrael).
