Książka „Goci. Rzeczywistość i legenda” autorstwa Jerzego Strzelczyka jest to monografia opowiadająca o jednym z istotniejszych plemion germańskich – Gotach – które brało udział w przełomowych wydarzeniach dla istnienia Cesarstwa Rzymskiego. Finalnie Wizygoci oraz Ostrogoci utworzyli swoje własne państwa, które miały wpływ na kształt wczesnośredniowiecznej Europy.
Pozycja ta jest kolejnym wydaniem książki, która na rynku pojawiła się w roku 1984. Nie miałem okazji widzieć pierwotnej wersji, jednak z pewnością trzeba oddać Wydawnictwu Poznańskiemu bardzo ładnie zaprojektowaną okładkę i przyjemny dla oczu wydruk tekstu. Znajdziemy także w niej liczne obrazki czarno-białe.
Co warte odnotowania, sam autor zaznacza że w książce nie znajdziemy żadnych uzupełnień do wiedzy, którą zaprezentowano we wcześniejszym wydaniu. Autor podkreślił, że chciał aby była wydrukowana w takiej samej formie, gdyż mimo że przez ostatnie lata dokonano paru nowych odkryć a propos świata Gotów to wciąż jest to wartościowa pozycja, dobrze oceniania przez ówczesnych badaczy, a która ma być podsumowaniem stanu wiedzy na tamten czas. Ponadto zbiór informacji na tyle się poszerzył do naszych czasów, że niezbędnym byłoby napisanie nowej monografii, a nie jej korekta. Warto jednak podkreślić, że autor zdecydował się uzupełnić bibliografię o nowe pozycje – powstałe lub wydane po napisaniu książki lub też niedostępne na tamten czas – tak aby czytelnik mógł sam się odwołać do najnowszej wiedzy.
Przechodząc do samej treści. W moim odczuciu jest to prawdziwa skarbnica wiedzy o świecie i historii Gotów, z którą nie może się równać żadna inna polska pozycja. Autor opisuje nam same początki ludu, który przybył z terenów Skandynawii, by potem po długiej wędrówce – m.i.n przez tereny dzisiejszej Polski – dotrzeć nad Morze Czarne i w III wieku n.e. po raz pierwszy mieć do czynienia z Rzymianami. Poznajemy konflikt Rzymian i Gotów, podział najeźdźców na dwie grupy: Ostrogotów i Wizygotów oraz ich stopniowe oddziaływanie na słabnące Imperium Rzymskie. Finalnie autor przeprowadza nas przez proces kształtowania się państw gockich na gruzach Imperium, skomplikowany świat barbarzyńców po upadku Rzymu w 476 roku n.e. i stopień ingerencji wiary oraz Kościoła w procesy polityczne i sprawy wewnętrzne państw barbarzyńskich.
Autor podkreśla umiejętność dopasowywania się Gotów – będących w mniejszości na podbitych ziemiach rzymskich – do nowej rzeczywistości i przyjęcia rzymskich wartości oraz integracji z rzymską populacją. Tak więc postrzeganie Gotów jako „bezmyślnych barbarzyńców” jest krzywdzące, o czym świadczą m.in. gry polityczne prowadzone przez królów oraz stabilność m.in. państwa wizygockiego w Hiszpanii, które upadło dopiero pod wpływem najazdów muzułmanów w VIII wieku.
Autor poza starożytnością i wczesnym średniowieczem prezentuje nam także wiek XVI i wzmianki o ostatnich Gotach na terenie Krymu. Opiera się przy tym na licznych materiałach, tekstach źródłowych i przekazach emisariuszy. Czytelnik ma także możliwość poznać kulturę Gotów, ich dziejopisarstwo i literaturę. Burzy to nasz pogląd na „barbarzyński” lud, którego „oświeconym” przedstawicielem był m.in. słynny Izydor z Sewilli.
Do wad pozycji należy dodać kwestię nazewniczą w książce. Autor wielokrotnie wspomina o „radzieckiej naukowiec” lub „ówczesnej RFN”, co dla współczesnego czytelnika jest problematyczne i może być niezrozumiałe. Co więcej, w książce można napotkać liczne błędy stylistyczne.
Podsumowując jednak, pozycja Pana Jerzego Strzelczyka jest z pewnością pozycją obowiązkową, jeśli Czytelnik interesuje się tematyką Gotów, upadkiem Rzymu i procesem kształtowania się wczesno-średniowieczej Europy. Zwłaszcza ten ostatni temat jest intrygujący, gdyż w większości mało kto miał szansę poznać czasy porzymskie w Europie.
Mimo tego, że książka jest przedrukiem pierwotnego wydania z 1984 roku, jest nadal bardzo wartościową pozycją ukazującą gruntownie świat Gotów, z mnogością źródeł, przypisów i bez zbędnego „naukowego” podejścia.
Jerzy Strzelczyk
Goci nawet na tle innych germańskich plemion byli ludem niezwykłym. Na przełomie starożytności i średniowiecza przemierzyli całą Europę: od swych pierwotnych siedzib w Skandynawii poprzez ziemie polskie i stepy Ukrainy, Bałkany, zahaczając o Azję Mniejszą dotarli do Galii i ostatecznie osiedli w Italii i Hiszpanii. Po latach wędrówek i ciągłych wojen stworzyli silne państwa, które razem z Frankami Chlodwiga decydowały o hegemonii w Europie. Upadli i wyginęli pod naciskiem Bizancjum oraz nowopowstałej siły islamu. Jeszcze w XVI wieku ich obecność odnotowywano na Krymie.
Jerzy Strzelczyk, wybitny mediewista, stworzył niepowtarzalną wizję historii Gotów, przedstawiając w sposób barwny i plastyczny jak z plemienia barbarzyńców stali się wspólnotą ratującą pozostałości cywilizacji rzymskiej. W legendzie termin ?gocki? kojarzy się z mroczną i chaotyczną wizją świata – w rzeczywistości to dzięki Gotom, ich wysokiej kulturze artystycznej i intelektualnej oraz wybitnym postaciom z ich kręgu, takim jak Boecjusz, Kasjodor czy Izydor z Sewilli, ówczesny świat nie pogrążył się w stanie całkowitej zapaści.
Produkt jest tymczasowo niedostępny
Specjalnie dla Czytelników !!! niższe ceny po kliknięciu w poniższy link i wpisaniu hasła do rabatu: imperiumromanum
