Książka Kontrowersje wokół senatus consultum ultimum. Studium z dziejów późnej republiki rzymskiej autorstwa Hanny Appel jest monografią naukową poświęconą tzw. „ostatecznej ustawie Senatu”, czyli nadzwyczajnej uchwale podejmowanej przez senat rzymski w przypadku istotnego zagrożenia dla państwa. Książka w sposób naukowy prezentuje 14 przypadków użycia wspomnianej ustawy, przedstawia mnogość hipotez, źródeł oraz własne zdanie historyczki w złożonej debacie historyków. Autorka także wielokrotnie obala panujące mity.
Jak twierdzi autorka sama nadzwyczajna ustawa nie miała nazwy własnej, a termin scu – senatus consultum ultimum pojawił się po raz pierwszy w „Wojnie domowej” Cezara, jako forma określenia decyzji Senatu. Inni rzymscy autorzy naśladowali Cezara czy Cycerona w określaniu uchwały, stosując podobne sformułowania.
Wiele głosów w świecie historii twierdzi, że nadzwyczajna uchwała nie była niczym więcej jak narzędziem politycznym stosowanym przez patrycjuszy zasiadających w senacie do bronienia swoich interesów, którzy w obliczu swojej bezradności na poczynania trybunów ludowych lub ambitnych polityków odwoływali się do autorytetu najwyższych urzędników w mieście (zazwyczaj konsulów), podkreślając istotne zagrożenie dla Republiki. Prawo to nie nakładało, jednak obowiązku działania rzymskiego urzędnika, czego dowodem jest rok 133 p.n.e., kiedy to konsul Publiusz Mucjusz Scewola nie widział istotnego zagrożenia ze strony trybuna Tyberiusza Grakcha. Ostatecznie doszło do samosądu przedstawicieli senatu na Tyberiuszu.
Autorka podkreśla jak dużo niejasności i mnogości twierdzeń jest wśród naukowców. Niektórzy z nich, jak Mommsen, wielokrotnie zmieniali swoje zdanie, nie mogąc się finalnie określić.
Książka Pani Hanny Appel jest z pewnością, jak na polskie warunki, pozycją najszerzej traktując tematykę senatus consultum ultimum i tym samym unikalną. Czytelnik dostaje w ręce monografię przepełnioną źródłami, tezami, przypisami i bibliografią, które pozwolą jeszcze lepiej zgłębić tematykę. W Polsce niewielu autorów podejmowało się opisu „ostatecznej ustawy”, co dodatkowo umacnia tę pozycję. Mnogość interpretacji i szeroka analiza kolejnych przypadków użycia scu, każe twierdzić, że nie jest to pozycja wskazana dla codziennego czytelnika. Z pewnością po tę pozycję powinien sięgnąć prawdziwy pasjonat Rzymu lub historyk szukający fachowego opisu i kompendium wiedzy o scu.
Hanna Appel
Kontrowersje wokół senatus consultum ultimum. Studium z dziejów późnej republiki rzymskiej
Autorka […] w erudycyjny sposób omawia dotychczasowy stan badań nad scu i wskazuje wszelkie niedostatki funkcjonujących w obiegu naukowym teorii, proponując w głównym wywodzie wiele własnych interpretacji. Największą zaletą opracowania jest fakt, że zawiera ono analizę wszystkich odnotwanych w źródłach przypadków zastosowania nadzwyczajnej ustawy, co w połączeniu z imponującą kwerendą źródłową i bibliograficzną, nadaje argumentacji autorki szczególne znaczenie. […] Jest […] bardzo dobrym, pierwszym w języku polskim, opracowaniem jednej z najważniejszych kwestii związanych z funkcjonowaniem struktur ustrojowych republiki rzymskiej. Z recenzji D. Musiał To monografia niezwykle potrzebna, oczekiwana i pożyteczna, bo w syntetycznej formule prezentuje mało dotąd znany a istotny obszar rzymskiej republiki. Porządkuje przy tym naszą wiedzę o regułach i mechanizmach jej funkcjonowania. Skutecznie walczy z wieloma narosłymi przez lata zaniechań badawczych mitami historiografii. Nie rozstrzyga, bo nie może tego uczynić żadna odpowiedzialna praca historyka, wszystkich wątpliwości związanych z wykorzystaniem wyjątkowej uchwały senatu. Stanowi jednakże niezwykle ważny głos w ciągle toczącej się dyskusji nad jej właściwą naturą i istotą […] Głęboko ufam, że praca Hanny Appel w środowisku polskich badaczy starożytności wypromuje w jakiś sposób epokę republiki jako fascynujący i ciągle do końca nierozpoznany przedmiot badań.
Produkt jest tymczasowo niedostępny
Specjalnie dla Czytelników !!! niższe ceny po kliknięciu w poniższy link i wpisaniu hasła do rabatu: imperiumromanum
