Frontinus, a właściwie Sekstus Juliusz Frontyn, był postacią na swoje czasy wybitną. Sięgnął najwyższych szczebli wojskowych (dowództwo w Germanii za Domicjana) i politycznych (trzykrotny konsulat) Cesarstwa Rzymskiego, był namiestnikiem Brytanii (lata 74-78 n.e.). Kwestii wojskowej poświęcił nawet jedno ze swoich dzieł – Strategemata („O podstępach wojennych”), w którym to opowiada głównie o strategiach z historii rzymskiej i greckiej.
Jednak z pewnością jego największa wiedza i zdolności leżały w inżynierii. W czasie rządów cesarza Nerwy (96-98 n.e.) pełnił stanowisko kuratora (zarządcy) rzymskich akweduktów. Z tego to okresu pochodzi jego największe dzieło „O akweduktach miasta Rzymu” (De Aqueductibus Urbis Romae), które składa się z dwóch ksiąg, będących swego rodzaju raportem dla cesarza o stanie akweduktów w Rzymie. Przy okazji Frontyn przedstawia historię i opis dostawy wody do stolicy. Przedstawia prawa rządzące dostawami wody, obłożenie poszczególnych – istniejących na tamten czas – dziewięciu akweduktów: Aqua Marcia, Aqua Appia, Aqua Alsietina, Aqua Tepula, Anio Vetus, Anio Novus, Aqua Virgo, Aqua Claudia i Aqua Augusta. Ponadto Frontyn podkreśla jakość wody doprowadzanej wodociągami; biorąc pod uwagę rodzaj źródła.
Ty co najbardziej zaskakuje zapewne Czytelnika jest fakt, jak złożonym systemem były wodociągi rzymskie i jak ściśle były regulowane prawnie. Każde nielegalne „podłączanie się” pod akwedukty (bez koncesji i listownej zgody cesarza) było karane. W celu ograniczenia kradzieży wprowadzono obowiązek stemplowania ołowianych rur, które były podłączone do akweduktów – było to potwierdzenie, że pobór wody na posesję jest legalny.
Jak podkreśla Frontyn obejmując swój urząd wpierw podjął się przygotowania map ukazujących całokształt systemu akweduktów dostarczających wodę do Rzymu oraz oceny ich stanu. Następnie chciał się dowiedzieć, jaka jest przepustowość akweduktów, by móc określić jakie występują dysproporcje w dostawach – a więc w jakim stopniu woda jest podkradana lub wycieka z nieszczelnych fragmentów ciągów.
Frontyn w swoich dziele poświęca dużo uwagi wymiarom rur oraz potrzebie stałej „pielęgnacji” akweduktów, które zwykły przeciekać. W tym celu występował oddział niewolników kontrolujących stan wodociągów i ewentualnie je naprawiająca.
Polskie wydanie i przekład dzieła są w bardzo dobrej formie. Tłumaczenia pozycji dokonał w roku 1961 historyk prof. Cezary Kunderewicz, bazując na angielskiej wersji tłumaczenia. Tłumacz opatrzył pozycję solidnym wprowadzeniem i zarysowaniem osoby Frontyna. Co więcej, w książce Czytelnik będzie miał okazję zapoznać się z „Traktatami mierniczymi”, także autorstwa Frontyna. Rzymski inżynier opisuje w swoim dziele sposób dzielenia działek, a profesor Kunderewicz celnie uzupełnia i wprowadza w zagadnienie.
Jak podkreślił Pan Kunderewicz, Frontyn był postacią wybitną swoich czasów. Był sumienny w swoich obowiązkach oraz uczciwy, co przyniosło mu poważanie. Co istotne, on sam zdawał sobie sprawę ze swojego dorobku pisarskiego i twórczego. Jednak jak Pliniusz Młodszy przekazuje w swoich listach, że jak przystało na prawdziwego i skromnego Rzymianina Frontyn miał powiedzieć: „Niepotrzebne jest stawianie mi pomnika. Pamięć o nas trwa, jeśli zasłużyliśmy na to życiem”.
Frontinus
O akweduktach miasta Rzymu. Traktaty miernicze
Teksty prezentowane w tym tomie wyszły spod pióra Sekstusa Iuliusa Frontinusa, słusznie uchodzącego za jedną z najwybitniejszych postaci swoich czasów. Karierę polityczną zaczął za Nerona, kontynuował za Flawiuszy, by ją zakończyć za panowania Nerwy jako jeden z jego najbliższych doradców. Sprawował najwyższe urzędy, był zdolnym dowódcą. Rozległe wykształcenie, jakie z pewnością zdobył w młodości, poparte późniejszą bogatą praktyką, uczyniły zeń wybitnego znawcę strategii, inżynierii wojskowej i wodnej oraz miernictwa. Zdobył również autorytet jako pisarz.
„Opatrzony wstępem i komentarzem przekład De aquaeductu urbis Romae autorstwa prof. Cezarego Kunderewicza ukazał się w formie druku powielaczowego w 1961 r. Mamy nadzieję, że reedycja tego praktycznie niedostępnego dziś tłumaczenia, poszerzona o przekłady zachowanych traktatów mierniczych Frontinusa – De agrorum qualitate, De arte mensoria, De controversiis i De limitibus – będzie ważna dla poznania kultury technicznej Rzymu z okresu pryncypatu oraz spotka się z dobrym przyjęciem nie tylko historyków urbanizacji, geodezji i wojskowości, lecz także filologów, prawników i wszystkich miłośników kultury antycznej”.
Produkt jest tymczasowo niedostępny
Specjalnie dla Czytelników !!! niższe ceny po kliknięciu w poniższy link i wpisaniu hasła do rabatu: imperiumromanum
