Rozdziały
Bogini Carmenta zwana także Karmentą, Karmentis, Themis, Nikostrate, w mitologii rzymskiej opisywana jako jedna z kamen, nimf źródeł obdarzonym darem wieszczym. Określano ją jako również boginię płodności. Przedstawiana jest najczęściej jako młoda dziewczyna w wieńcu z bobu. Postać Carmenty związana jest z mitycznymi wydarzeniami mającymi miejsce przed powstaniem Rzymu. Mity przypisują jej rolę wynalazczyni łacińskiego alfabetu.
Pochodzenie
Carmenta posiadała greckie pochodzenie, pochodziła z Arkadii na Peloponezie. Przed swoim przybyciem do Italii nosiła pierwotnie imię Nikostrate (z grec. “armia zwycięstwa”). Uchodziła za córkę boga Ladona, będącym uosobieniem arkadyjskiej rzeki Ladon. Była matką Ewandra, herosa, którego ojcem według różnych wersji był bóg Hermes lub król Arkadii Pallas. Imię Ewandra oznaczało “dobry człowiek”, “silny mąż” z greckiego brzmiało Euandros.
Dotarcie do Italii
Mity podają rozmaite przyczyny, dla których Carmenta i Ewander musieli opuścić Arkadię. Powodem było zabicie ojca przez Ewandra lub spory polityczne. Na małych okrętach popłynęli na zachód i dotarli do ziem nad dolnym Tybrem. Wydarzenia te miały miejsce przypuszczalnie 50-60 lat przed wojną trojańską. Tereny, na które dotarli były krajem Aboriginów, położonym w Lacjum. Nazwa owego ludu Aborigines jest najprawdopodobniej wyrazem o genezie łacińskiej, kojarzące się ze słowami ab origine (“od początku”, “od źródła”). Królem tej mitycznej krainy był wówczas bożek Faun. Przyjął ich gościnnie i odstąpił im część swoich posiadłości. Pod namową matki Ewander i jego załoga wybrała miejsce nad lewym brzegiem Tybru. Znajdowało się ono w pobliżu wzgórza, które nazwano Pallantion. Nazwa pochodziła od macierzystego miasta w Arkadii o tej samej nazwie. Później to wzgórze Rzymianie nazwali Palatynem. Wiosce był przeznaczony los, że zaćmi z czasem inne miasta i będzie wysławiana ponad nie wszystkie. Była to zapowiedź przyszłej potęgi Rzymu.
Wieszczka
W Italii Nikostrate otrzymała nowe imię Carmenta. Stało się tak za sprawą uhonorowania jej mocy wieszczenia oraz przepowiadania przyszłości w pieśniach. Imię Carmenta wywodzi się z łacińskiego słowa carmen oznaczającego pieśń jak i również magiczne zaklęcie. Jej nowe imię tłumaczone na grekę brzmiało Thespiodos (“Prorocza Śpiewaczka”). Wiąże to się z jednym z jej poprzednim greckim imieniem Themis. Carmenta stała się główną z kamen. Kameny (z łac. Camenae) w mitologii rzymskiej uważane były za nimfy źródeł, które posiadały dar przepowiadania przyszłości. Drugą ze znanych kamen była Egeria. Uchodziła za doradczynie oraz żonę drugiego króla Rzymu, Numy Pompiliusza. Kameny utożsamiano z greckimi muzami i posiadały swój święty gaj w Porta Capena.
Wpływ na Italską kulturę i dalsze dzieje
Pisarz rzymski Gajusz Juliusz Hygin twórca opracowań mitów “Fabulae” przytoczył legendę, według której Carmenta zamieniła piętnaście liter alfabetu greckiego i przemianowała je na alfabet łaciński. Przybywając wraz z synem do Italii, przenieśli do Lacjum alfabet grecki. Ewander wprowadził na te tereny również nowe prawa, kult bogów greckich oraz znajomość pisma i muzyki. Ustanowił również święto zwane Luperkalia, znane późniejszym Rzymianom. Carmenta odgrywała ważną rolę w Italii. Przewidziała szczególną rolę Eneasza i jego przybycie do Italii. W “Eneidzie” Wergiliusza Eneasz jest gościem w królestwie Ewandra. Służąc radą swojemu synowi, przepowiedziała mu również przybycie Heraklesa (u Rzymian zwanego Herkulesem), który dotarł w te tereny, powracając ze zdobytą trzodą Geriona. (10 praca Heraklesa). Przesławny heros, wracając do ojczyzny zahaczył w czasie drogi powrotnej o Italie. Znajdując się u podnóża Palatynu, zabił olbrzyma Kakusa- syna boga Wulkana, który terroryzował tutejsze okolice i ukradł jego bydło. Herakles po rozprawieniu się ze zbójnikiem zagościł u Ewandra i jego matki. W podzięce za jego czyn zbudowano mu ołtarz. Ołtarz stał się najwcześniejszym centrum kultu Herkulesa i otrzymał miano Ara Maxima, stał przy Forum Boarium w Rzymie. Legenda mówi o tym, że Carmenta odmówiła udziału w składaniu ofiar podczas Ara Maxima. Odtąd rzymskie kobiety nie brały udziału w tych uroczystościach.
Carmentalia
Rzymianie składali coroczne ofiary Ewandrowi i Carmencie. Ofiary dla Ewandra składane były przy Awentynie, niedaleko bramy Trigemina. Dary dla Carmenty były składane na ołtarzu u stóp Kapitolu przy bramie Karmentalskiej, gdzie powstała także świątynia już nieistniejąca. Bogini posiadała też własne święto Carmentalia, obchodzone od 11-15 stycznia. Ofiarę składał kapłan nazywany Flamen Carmentalis. W jej świątyni było zabronione noszenie skóry zwierzęcej w każdej formie. Składano bogini bezkrwawe ofiary. Pod imieniem Prorsa lub Prostuersa patronowała położnicą, a kobiety modliły się o zdrowie dzieci oraz o bezpieczny poród. W święcie uczestniczyły głównie kobiety.
