Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Występy teatralne w antycznym Rzymie

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Mozaika ukazująca grupę teatralną przygotowującą się do występu. Widać także muzyka z aulos.

Teatr antycznego Rzymu był bardzo różnorodną i ciekawą formą sztuki. Miały miejsce różnego rodzaju festiwale, teatry uliczne, akrobacje czy duże występy teatralne, jak komedie Plauta czy tragedie Seneki Młodszego. Mimo, że Rzymianie przykładali dużą wagę do tradycji i własnej twórczości, wraz z procesem hellenizacji w III wieku p.n.e. dzieła greckie zaczęły mieć coraz większy wpływ na rzymski dramat. Greckie oddziaływanie na rzymską kulturę wynikało z faktu, że Rzymianie w latach 270-240 p.n.e. zdobyli greckie kolonie. Wpływ hellenistycznej kultury można było odnotować w całym zachodnim Imperium, wokół Morza Śródziemnego, osiągając z czasem nawet Brytanię. W ten sposób rzymskie przedstawienia i dramaty nabrały różnorodności, wyrazu i wyszukania jak nigdy wcześniej.

W twórczości scenicznej starożytnego Rzymu wyróżnia się kilka charakterystycznych odmian sztuk teatralnych (ułożone są w kolejności popularności wśród Rzymian):

  • Mim – krótka, często improwizowana scenka z życia, popis aktorski;
  • Pantomima – nieme widowisko, w którym aktorzy posługiwali się gestem i ruchem, nie stroniące od dosadności i okrucieństwa. Aktor (pantomimus) zwykle był postacią poboczną występu, a jego zadaniem było tańczenie, śpiewanie;
  • Fabula atellana – ludowa farsa italska, w której aktorzy występowali w maskach charakterystycznych dla poszczególnych postaci;
  • Fabula palliata – sztuka komediowa, w której Rzymianie naśmiewają się z Greków (twórcami palliaty byli m.in. Plaut i Terencjusz);
  • Fabula togata – sztuka komediowa, w której Rzymianie naśmiewają się z samych siebie;
  • Fabula cothurnata – tragedia o charakterze greckim;
  • Fabula praetexta – tragedia w stylu rzymskim.

Wirtualna podróż po greckich i rzymskich teatrach

Kształtowanie się teatru rzymskiego

Rzymski historyk Tytus Liwiusz wspomina, że Rzymianie po raz pierwszy mieli do czynienia z teatrem w IV wieku p.n.e., kiedy to miał miejsce występ teatralny aktorów etruskich. Historyk Richard Beacham twierdzi jednak, że Rzymianie mieli styczność ze sztuką teatralną jeszcze na długo przed wspomnianym kontaktem Rzymian z aktorami etruskimi. O rzymskim dramacie jako takim mówić możemy od 240 roku p.n.e., kiedy to Liwiusz Andronikus – Grek, który stał się pierwszym rzymskim poetą – na ludi Romani między 15 a 18 września 240 p.n.e., wystawił po raz pierwszy komedię i tragedię grecką w dokonanej przez siebie przeróbce łacińskiej i tę datę uważa się za umowny początek literatury rzymskiej. Na podstawie zachowanych tytułów widać, że przerabiał głównie sztuki Sofoklesa i Eurypidesa. W roku 204 p.n.e. na polecenie pontyfików Liwiusz Andronikus ułożył dla przebłagania bogów pieśń chóralną. Śpiewał ją chór złożony z dwudziestu siedmiu dziewic.

Mozaika ukazująca maskę tragiczną i komediową.

W 235 roku p.n.e. inny poeta rzymski Gnejusz Newiusz wystawił swój pierwszy dramat w Rzymie. Jego dramaty były zazwyczaj przeróbkami z kultury greckiej. Wystawiał także własne komedie o tematyce rzymskiej (fabula togata). Do naszych czasów dotarło 35 tytułów tych sztuk i około 140 fragmentów. Wprowadził do literatury rzymskiej fabula praetexta czyli tragedię o tematyce narodowej. Newiusz był autorem pierwszych rzymskich tragedii opartych na tematyce mitologicznej (Romulus) i historycznej (opis zwycięstwa nad Galami – Clastidium). Napisał Bellum Poenicum – epos o I wojnie punickiej (7 ksiąg), który to utwór wywarł wpływ na”Eneidę” Wergiliusza.

Gnejusz Newiusz naraził się (przez złośliwe aluzje w swych utworach) rodowi Cecyliuszy Metellów i Scypionowi Afrykańskiemu. Był więziony w 206 roku p.n.e. i skazany na karę pręgierza. Po uwolnieniu osiadł w afrykańskim mieście Utyka, gdzie zmarł. Z jego twórczości pozostały jedynie niewielkie fragmenty oraz tytuły dramatów.

Zarówno Andronikus jak i Newiusz zasłużyli się dla rzymskiego dramatu. Pierwszy znany był z tragedii, kiedy drugi tworzył komedie. Ich następcy podążali zazwyczaj jedną z tych dróg, co wpłynęło na ich intensywny rozwój. Do początku II wieku p.n.e. dramat rzymski miał już ustabilizowaną pozycję w kulturze Rzymu. Ponadto uformowała się „gildia” dramatopisarzy rzymskich (collegium poetarum).

Wszytskie komedie rzymskie, które przetrwały to tzw. fabula palliata (komedie oparte na greckich pierwowzorach) i pochodzą spod pióra dwóch dramatopisarzy: Plauta i Terencjusza. Odtwarzając greckie oryginały obaj rezygnowali z roli chóru w utworze, dzieląc dzieło na epizody. Ponadto wprowadzili muzykę w czasie dialogów (1/3 dialogów Plauta i 2/3 u Terencjusza). Miejsce akcji to głównie ulice. Plaut, bardziej popularny ze wspomnianej dwójki, pisał (między 205 a 184 p.n.e.) głównie farsy wypełnione inteligentnymi i żartobliwymi dialogami. Utwory pisane były językiem dosadnym, zbliżonym do potocznej łaciny tamtego okresu, przedstawiając wiele realistycznych sytuacji z życia w starożytności.

Wykonana z kości słoniowej statuetka rzymskiego aktora sztuki tragicznej.

Terencjusz z kolei tworzył w latach 166-160 p.n.e. Jego 6 komedii przetrwało do naszych czasów. Tematykę utworów Terencjusza zdominowały miłosne przeżycia i uniesienia młodzieńców ateńskich, zakochanych w heterach; a stałymi motywami akcji były: rozłąka, odnalezienie i rozpoznanie. Terencjusz był o pokolenie młodszy od Plauta, i nigdy nie zdołał przyćmić go sławą i popularnością. O ile jednak sztuki Plauta chętnie grywano w teatrach, o tyle sztuki Terencjusza dość wcześnie zostały w rzymskim szkolnictwie wciągnięte na listę lektur szkolnych i utrzymały się w tej roli aż do końca starożytności. Zapewniło im to cyrkulację w liczbie kopii wystarczającej do tego, żeby mogły zachować się do naszych czasów.

Żadna rzymska tragedia nie przetrwała do naszych czasów, pomimo faktu że była to popularna forma dramatu. Historycy znają trzy nazwiska wczesnych dramatopisarzy: Enniusza, Pakuwiusza i Akcjusza. Z czasów cesarstwa przetrwały tragedie twórczości: Seneki Młodszego i nieznanego autora. Z dorobku Seneki znamy 9 dramatów, z których każdy to fabula crepidata (zaczerpnięte z greckich oryginałów). Do jego twórczości należą:

  • „Herkules szalejący” (Hercules Furens)
  • „Herkules etejski” (Hercules Oetaeus)
  • „Trojanki” (Troades)
  • „Fenicjanki” (Phoenissae)
  • „Medea” (Medea)
  • „Fedra” (Phaedra)
  • „Edyp” (Oedipus)
  • „Agamemnon” (Agamemno)
  • „Tyestes” (Thyestes)

Tragedie Seneki były prawdopodobnie utworami niescenicznymi, przeznaczonymi jedynie do czytania lub recytacji. Autorstwo przekazanej w zbiorach tragedii Seneki Octavii jest kwestionowane. Obecnie większość badaczy uważa, że powstała ona już po śmierci jej rzekomego autora.

Historycy nie znają kto jest autorem jedynego zachowanego przykładu fabula praetexta (dzieło na podsatwie rzymskiego oryginału).

Bohaterowie rzymskich komedii

  • Adulescens – młody, bogaty, niezbyt odważny, ale zakochany bohater. Ma tendencję do opłakiwania swojego losu i oczekuje wsparcia. Inny bohater często musi w jego imieniu podejmować działania. Jego ojciec jest starcem (senex), którego się boi, ale nie szanuje. Nosi ciemną perukę i jego ubrania są zazwyczaj szkarłatne.
  • Senex – starzec ma kilka wcieleń. Jako ojciec jest zbyt surowy lub zbyt uległy. Jako kochanek wprowadza problemy w relacjach z synem, niewolnikiem i żoną. Kobieta, którą kocha zazwyczaj jest wybranką jego syna i jest zdecydowanie od niego młodsza. Nigdy nie udaje mu się zdobyć kobiety, a on sam jest kontrolowany przez swoją żonę. Czasami jest przyjacielem rodziny, który pomaga młodzieży (adulescens). Często jest skąpcem, ubranym w prostą białą odzież z długimi rękawami.
  • Leno – zarządza lupanarium. Często ma do czynienia z adulescens, który wybiera się do jego domu publicznego. Jest amoralny i zainteresowany tylko pieniędzmi. Ubiera się w tunikę z sakwą na pieniądze z boku i często jest łysy.
  • Miles gloriosus – dosłownie „żołnierz chwalipięta”. Kocha sam siebie bardziej niż kogokolwiek innego. Widzi siebie, jako pięknego i odważnego legionistę, kiedy tak naprawdę jest głupi, tchórzliwy i łatwowierny. Zazwyczaj jest zakochany w tej samej kobiecie, co adulescens. Nosi tunikę z długimi rękawami i ma kręcone włosy.
  • Parasitus – pasożyt żyjący tylko dla siebie. Często widziany, jako żebrak proszący o posiłek, którego zazwyczaj mu się odmawia. Kłamie dla własnego zysku. Ubiera się w długą, czarną szatę z długimi, podwójnymi rękawami.
  • Serviniewolnicy stanowią około połowy aktorów. Posiadają często większość monologów. Nie są typowymi niewolnikami z domów rzymskich. Servus callidus czyli „inteligentny niewolnik” jest zazwyczaj bardzo rozmowny. Większość czasu jest wierny swoim panom – bardziej adulescens niż senex. Często stanowi źródło akcji. Ubrany jest w tunikę oraz nosi chusty.
  • Ancilla – pokojówka lub pielęgniarka o nieokreślonym wieku. Jej rola sprowadza się do prezentowania informacji lub pomagania innym bohaterom. Jest narzędziem swojej pani, która często ją wykorzystuje jako przekaźnik informacji.
  • Matrona, mulier lub uxor – matka, kobieta lub żona jest przebiegła. Kocha swoje dzieci, ale jest temperamentna względem męża. Nie musi być oddaną żoną, jednak czasami jest. Nosi długą szatę z powiewnymi rękawami oraz płaszcz.
  • Meretrix – prostytutka zakochana lub pracująca z powodu pieniędzy. Pierwszy typ to młodsza dziewczyna, zakochana w adulescens, kiedy drugi typ to stara kobieta, doświadczona przez życie. Obie kobiety są bardzo atrakcyjne, ze skrupulatnie przygotowaną fryzurą i żółtym strojem.
  • Virgo – panna młoda będąca obiektem miłosnym adulescens. Nie ma dużej roli. Jest piękna i cnotliwa. Traktowana w sztuce, jako forma nagrody.

Teatr rzymski

Najstarszym odkrytym teatrem na terenie starożytnego Rzymu jest tzw. Teatr Wielki w Pompejach.
Autor: Radomił | Na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach 3.0.

Teatr rzymski wykazywał wiele cech wspólnych z teatrem greckim okresu hellenistycznego. Budowla złożona była z podobnych elementów, ale istniały też dość znaczne różnice. Teatr zbudowany był z widowni (cavea), sceny (pulpitum) oraz budynku scenicznego zwanego skene. Rzymskie teatry były kryte dachem chroniącym przede wszystkim przed promieniami słońca (nad widownią rozpinana był płócienna osłona). Widownia była wpisana w rzut prostokąta. Rzymskie teatry budowane były najczęściej na płaskim (w porównaniu z Grecją) terenie. Widownia zatem była inaczej ukształtowana. Było to półkole wpisane w czworobok o amfiteatralnie umieszczonych miejscach dla widzów. W tylnej części w narożach o kształcie zbliżonym do trójkąta z wklęsłym bokiem umieszczano klatki schodowe, pozwalające wejść na widownię. Do klatek prowadziły zewnętrzne, szerokie drzwi umieszczone pod arkadami fasady widowni. Fasada zbudowana była jako kilkukondygnacyjny arkadowy mur zwieńczony galerią. Sama widownia podzielona była poziomymi przejściami (praecinctiones) oraz biegnącymi promieniście schodkami (scalaria) na sektory poziome (maeniana) i pionowe (cunei). Półkolisty placyk (orchestra) w porównaniu z teatrami greckimi został zmniejszony (chór nie zawsze brał udział w rzymskich przedstawieniach). Za to proskenion, zwany w Rzymie pulpitum, został poszerzony. Widownia nie sięgała poza średnicę orchestry, więc wydłużono skene. Jej część frontowa posiadała liczne nisze, ryzality, kolumny i zdobienia malarskie, a umieszczone w nich drzwi służyły aktorom do wychodzenia na scenę i opuszczania jej. Środkowe, największe, służyły głównym bohaterom, boczne pozostałym osobom. W fasadzie umieszczano troje drzwi. Hyposkeon także został pokryty licznymi płaskorzeźbami. Nowością teatrów rzymskich było zastosowanie kurtyny (aulaeum), którą opuszczano w dół, do specjalnie przygotowanego otworu. Kolejną innowacją wprowadzoną przez Rzymian było zastosowanie plakatów teatralnych nazywanych programinata, informujących o mającym się odbyć przedstawieniu.

Teatr nie miał niemal w Rzymie rodzimej tradycji. Najprawdopodobniej z tego powodu senat rzymski zakazał umieszczania miejsc siedzących w budowanym w Rzymie od 154 p.n.e. teatrze. Prace zostały przerwane. Najstarszym odkrytym na terenie starożytnego Rzymu jest tzw. Teatr Wielki w Pompejach. Zbudowany został ok. 80 roku p.n.e. i mógł pomieścić około 15.000 widzów. W Rzymie pierwszy drewniany teatr wybudowano dopiero w 58 roku p.n.e. (za zgodą Marka Skaurusa). Trzy lata później, aby uzyskać zgodę na wybudowanie teatru z kamienia na Polu Marsowym, Pompejusz nakazał umieścić na koronie widowni kaplicę Wenus Zwycięskiej. Widzowie siedzieli, co prawda tyłem do kaplicy podczas przedstawienia, ale w pozostałym czasie widownia budowli postawionej przez Pompejusza przypominała monumentalne schody prowadzące do świątyni. Ostatnia informacja o zbudowany teatrze rzymskim pochodzi z 17 roku p.n.e.

Najlepiej zachowały się z okresu rzymskiego teatry w Orange (Vaucluse) we Francji i w Leptis Magna w Libii.

Rekonstrukcja 3D Teatru Pompejusza. Był to pierwszy rzymski teatr wzniesiony z kamienia. Został zbudowany ok. 55 roku p.n.e. Jego budowę sfinansował Pompejusz, by umocnić swą pozycję polityczną w Rzymie. Ze względu na zakaz budowy tego typu budynków Pompejusz zdecydował się na stworzenie kompleksu, łączącego w sobie teatr i świątynię poświęconą Wenus Zwycięskiej (Venus Victrix) – widownia spełniała tu również rolę schodów.  To w portyku tego teatru zamordowany został Juliusz Cezar w 44 roku p.n.e.

Teatry rzymskie w Brytanii

Teatry rzymskie pojawiły się w Brytanii, w niedługim czasie po tym, jak doszło do inwazji na wyspę w roku 43 n.e. wojsk cesarza Klaudiusza (41-54 n.e.). Tacyt wspomina, że teatr powstał w rzymskiej kolonii Camulodunum, pierwszej stolicy rzymskiej w Brytanii. Zdaniem badaczy budowa zakończyła się już w latach 50. I wieku n.e.

W II wieku n.e. w Brytanii znajdowało się wiele teatrów, co dowodzi, jak dużym zainteresowaniem cieszyły się występy teatralne zarówno wśród lokalnej społeczności, jak i kolonistów. Kamienne teatry znajdowały się w Canterbury, Verulamium, Colchester, Gosbecks Farm, Leicester, a być może także Londynie i Cirencester. Teatry nierzadko znajdowały się w pobliżu śwtątyń, co dowodzi że na scenach teatrów odprawiano także rytuały. Zaznaczyć należy, że zachowane ślady po teatrach wskazują, że powstawały one główneie w południowych częściach prowincji. Północne tereny Brytanii, z racji na mocną militaryzację, wykluczały potrzebę powstawania takich budowli.

Najlepiej zachowanym teatrem w Brytanii jest obiekt znajdujący się w Verulamium, który znajduje się na południowy-zachód od St Albans, we wschodniej Anglii. Verulamium było trzecim, co do wielkości, miastem rzymskim w Brytanii, a sam teatr powstał w połowie II wieku n.e. Obiekt był ściśle powiązany ze znajdującą się obok świątynią. Na widowni zasiąść mogło nawet kilka tysięcy ludzi; więcej niż liczyło samo miasto. Teatr posiadał warsztaty, magazyny oraz sypialnie – być może dla aktorów. W IV wieku n.e. teatr został zapewne porzucony i zapomniany; w XIX wieku przypadkiem doszło do jego odkrycia.

Badacze zastanawiają się jednak, dlaczego tak istotne ośrodki jak York czy Bath nie posiadają śladów bo kamiennych teatrach. Zdaniem naukowców w Brytanii mogły być popularne drewniane teatry, po których nie pozostały naturalnie ślady.

Co wiemy o aktorach w Brytanii? Znamy jedynie jedną osobę z imienia, która wykonywała zawód aktora w rzymskiej Brytanii. Była to niejaka Verecunda ludia  (czyli „aktorka Verecunda”), której imię wyryto na fragmencie ceramiki w Leicester. Na tym samym małym kawałku materiału umieszczono imię Lucjusza, który był ponoć gladiatorem. Zdaniem badaczy znane nam z imiona obie osoby mogły stanowić część podróżującej trupy, która zabawiała rozrywką kolejne miejscowości. Zachowany fragment ceramiki z kolei mógł być swego rodzaju reklamą.

Aktorstwo

Rzymskie figurki ukazujące aktorów w maskach.

Rzymscy aktorzy mieli złą opinię, a ich moralność musiała się często mierzyć ze skromnym i dekadenckim stylem życia społeczeństwa. Najczęściej aktorami byli niewolnicy lub wyzwoleńcy ze Wschodu, z racji na fakt, że rzymskie prawo źle widziało wszelkie występy obywateli rzymskich na scenie. Występy aktorów mogły być sprośne, bardzo seksualne i obraźliwe, co prowadziło do krytyki przez konserwatywnie nastawione społeczeństwo rzymskie. Często aktorzy pozwalali sobie na krytykę sceny politycznej państwa, co powodowało negatywne reakcje cesarzy. Na przykład cesarz Julian Apostata zabronił rzymskim kapłanom udawania się na występy teatralne, co też miało odebrać sztukom ich prestiż. Cesarz Tyberiusz nie godził się z kolei na jakikolwiek kontakt aktorów z przedstawicielami wyższych klas. W czasach wczesnej Republiki kobiety nie miały dostępu do profesji aktora, z uwagi na niestosowność profesji. W czasach imperialnych wiele kobiet zostało sławnymi aktorkami, co spotykało się z krytyką męskiej strony profesji. Naturalnie odnotować można także popularnych aktorów płci męskiej: niejaki Roscius – aktor komediowy lub Aesopus – aktor tragiczny. Niektórzy aktorzy mieli także licznych przyjaciół w wyższych kręgach, co pozwalało im załatwić konkretne sprawy.

W starożytnym teatrze rzymskim kolory symbolizowały funkcję aktora w przedstawieniu. I tak starcy ubierani byli na biało, czyli w kolor żałobny, młodzi mężczyźni – w purpurę, natomiast złodzieje i oszuści na szaro – stąd powiedzenie „zrobić kogoś na szaro”.

Występy teatralne popularne pozostały aż do połowy IV wieku n.e. W ciągu tego czasu aż 102 ze 176 ludi publici poświęconych było grze aktorskiej.

Znani rzymscy dramatopisarze

  • Liwiusz Andronikus – Grek wzięty do niewoli w 240 roku p.n.e. Pisał sztuki bazując na greckiej tradycji. Pierwszy rzymski dramatopisarz.
  • Gnejusz Newiusz – autor pierwszych rzymskich tragedii opartych na tematyce mitologicznej (Romulus) i historycznej (opis zwycięstwa nad Galami – Clastidium). Napisał Bellum Poenicum – epos o I wojnie punickiej (7 ksiąg), który to utwór wywarł wpływ na „Eneidę” Wergiliusza.
  • Plaut – dramatopisarz z III wieku p.n.e. Komedie Plauta, o czym sam zresztą pisze w prologach, to przeróbki i adaptacje komedii greckich należących do nowej komedii attyckiej. Autorem większości opracowanych przez Plauta fabuł był Menander. Utwory pisane są językiem dosadnym, zbliżonym do potocznej łaciny tamtego okresu, przedstawiają wiele realistycznych sytuacji z życia w starożytności. Plaut był autorem blisko 130 utworów, z czego przetrwało tylko 21. Jego sztuki wystawiano zwłaszcza w czasie rzymskich świąt.
  • Terencjusz – pisał między 170 a 160 rokiem p.n.e. Największy sukces odniosła komedia Eunuch, najgorzej natomiast przyjęta przez publiczność była Hecyra, którą zdołano odegrać do końca dopiero za trzecim razem. Tematykę utworów Terencjusza zdominowały miłosne przeżycia i uniesienia młodzieńców ateńskich, zakochanych w heterach; a stałymi motywami akcji były: rozłąka, odnalezienie i rozpoznanie.
  • Gaius Maecenas Melissus – pisarz z I wieku n.e. piszący komedie obyczajowe.
  • Seneka Młodszy – pisarz z I wieku n.e., który napisał słynne Medea i Fedra.
  • Enniusz – poeta rzymski, uważany za ojca literatury rzymskiej.
  • Pakuwiusz – tragik rzymski z przełomu III i II wieku p.n.e. Pisał głównie satyry i tragedie, z których do naszych czasów zachowało się 13 tytułów i nieliczne fragmenty. W swych pracach nawiązywał do tragików greckich, szczególnie do Eurypidesa i Sofoklesa.

Teatr rzymski w zdecydowanej mierze wywodził się od greckiego pierwowzoru. Tym jednak co go odróżniało była różnorodność rozrywek dla tłumu oraz ilość ludzi uczęszczających na występy. Ogromna masa Rzymian domagała się ciągłego wymyślania nowych form rozrywek. To z kolei prowadziło do spłycania przekazu i przykładania większej uwagi do elementu zabawowego; nierzadko pokazywano obsceniczne sceny, przepełnione wulgaryzmami i negatywnym przekazem. Niektórzy badacze przyrównują rzymski teatr bardziej do cyrku niż sztuki.

Maski teatralne

Jedynym antycznym źródłem informacji o maskach, które wykorzystywano w starożytności, w czasie występów teatralnych jest Juliusz Polluks, grecki naukowiec z III wieku n.e., który napisał dzieło Onomasticon. W swoim dziele wymienia on łącznie 44 różne maski komiczne, które można było użyć w czasie przedstawienia.

Typy masek teatralnych w starożytności
Ancient History Magazine, 42

Dużą ilość informacji oraz ogólne wyobrażenie o tym jak wyglądały maski teatralne w starożytnej Grecji i Rzymie dają nam zachowane antyczne artefakty, na których znajdujemy odtworzony wygląd wyposażenia aktorów. Po dzień odkrywamy m.in. lampy oliwne w kształcie masek teatralnych czy kamea z wyrytymi maskami. Do naszych czasów nie zachowały się żadne stricte maski teatralne; wynika to z faktu, że wykonane były one z materiałów organicznych, które nie miały praktycznie żadnych szans przetrwać.

Antyczne maski były z pewnością pięknie zdobione i bardzo kolorowe, co tylko potęgowało odbiór gry aktora, od maski którego odbijało się światło dzienne. Należy przypomnieć, że w przeciwieństwie do współczesnych teatrów, w starożytności obiekt tego typu były otwarte, a słońce pomagało w tworzeniu odpowiedniego widowiska.

Jak wskazują najnowsze badania (w tym z 2007 roku zespołu badaczy dr Amy R. Cohen), w dużych i otwartych teatrach, zarówno kształt obiektu, jak i same maski, wzmacniały głos aktora. Jak się okazuje, aktor w masce mówiąc w niższym tonie, posiadał wyraźniejszy głos. Zaznaczyć należy także, że wielkość maski i odległość od twarzy aktora powodowały, że głos rezonował. Co więcej, maska umożliwiała widzom lepiej słyszeć głos aktora, który nie musiał kierować się konkretnie w ich stronę. Przykładowo aktor odwrócony plecami do sekcji widowni, jeżeli nie posiadał maski na twarzy, był bardzo słabo, albo w ogóle słyszalny.

Arystoteles mówił, że skuteczny aktor to taki, który ma donośny harmonijny i rytmiczny głos. Jak się okazuje więc, maski nie miały znaczenia jedynie wizualnego, ale i akustyczne.

Źródła wykorzystane
  • Ball Jo, Drama at the edge of empire. Theatre in Roman Britain, „Ancient History Magazine”, 42
  • Beacham Richard C., The Roman Theatre and Its Audience, 1991
  • Brockett Oscar, Hildy Franklin J., History of the Theatre, 2002
  • Clarke Jessica, The acoustics of the Greek theatre masks. Loud and clear?, "Ancient History Magazine", 42
  • Winniczuk Lidia, Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, PWN, Warszawa

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów