Terminy wojskowe Rzymian

Służba wojskowa

• Sacramentum – święta, wojskowa przysięga lojalności w rzymskich legionach, czasami wyznaczana corocznie;
• Sub aquila (pod orłem) – na służbie czynnej;
• Sub cura – pod opieką;
• Sub signis (zgodnie ze standardami) w służbie wojskowej;
• Sub vexillo (pod flagą) – weteran miał obowiązek służyć w lżejszej służbie;
• Subsignanus miles – żołnierz na służbie czynnej;
• Constitutio (regulamin służby) – kilka reguł wojskowego Constitutiones, które zostały sformułowane przez cesarzy, od Augusta do Hadriana;
• Statio – obozowisko oddelegowania, obóz;
• Beneficiarius (beneficjent) – albo (1) żołnierz ze specjalnymi uprawnieniami, lub (2) policja wojskowa;
• Beneficiarius consularis – żołnierz dołączony do sztabu gubernatora prowincji;
• Beneficiarius legati legionis – żołnierz przypisany do sztabu dowódcy;
• Beneficiarius praefecti praetorio – żołnierz służący w sztabie prefekta pretorianów;
• Beneficiarius praefecti Urbis – żołnierz służący w sztabie miejskiego prefekta;
• Beneficiarius procuratoris – żołnierz służący w sztabie prokurenta;
• Beneficiarius praefecti proconsulis – żołnierz służący w sztabie gubernatora mianowanego przez senat;
• Beneficiarius sexmestris – żołnierz mianowany na sześć miesięcy na beneficiariusa;
• Beneficiarius tribuni – żołnierz dołączony do personelu trybuna wojskowego;
• Collatus – żołnierz wybrany do służby w innej jednostce.

Rektrutacja

• Conquisitor – oficer rekrutujący;
• Tiro – rekrut;
• Contiro – kolega rekrut;
• Murcus – potencjalny rekrut, który odciął sobie kciuk, żeby uciec od służby wojskowej;
• Probatoria – dokument wpisowy (rekrutacyjny);
• Probatus – rekrut uznany za nadającego się do służby;
• Signaculum – dysk identyfikacyjny, noszony przez rekrutów;
• Adcrescens (młodzież) – potomstwo legionisty, które szło w ślady ojca, a w związku z tym otrzymywało racje przed podjęciem służby (IV wiek n.e.);
• Wiatyk (podróżujące pieniądze) – pieniądze łożone za rekruta w początkowym okresie szkolenia;
• Tirocinium – pierwsza kampania rekruta.

Żołnierze rzymscy

• Legionary (żołnierz) – każdy żołnierz posiadał dwie bronie: gladius (miecz) i pilum (oszczep);
• Gaesatus – żołnierz z gaesum (żelazna włócznia);
• Lanciarius – żołnierz z lancea (oszczep);
• Accensus (rezerwista) – lekkozbrojny żołnierz piechoty;
• Akontistes (oszczepnik) – lekki piechociarz;
• Auxiliaris – żołnierz auxilia;
• Ballistarius – artylerzysta, odpowiedzialny za balistę;
• Bellator (wojownik) – żołnierz, wojownik;
• Burgarius – żołnierz przydzielony do burgus;
• Cohortalis – żołnierz należący do kohorty;
• Collega – członek tej samej jednostki;
• Comitatensis – żołnierz należący do późniejszej rzymskiej armii;
• Commanipularis – przyjaciel broni, kolega;
• Discens – rekrut;
• Ferentarius – albo (1), republikański lekkozbrojny legionista, (2) republikański legionista odrzutnik, (3) republikański lekki jeździec, lub (4) sługa wojskowy;
• Gregalis (Gregarius) (prywatny) – zwykły żołnierz;
• Hoplites – ciężkozbrojny żołnierz;
• Miles – zwykły żołnierz;
• Miles cohortis – żołnierz należący do kohorty;
• Miles gloriosus (wspaniały żołnierz) – żołnierz chwalipięta;
• Miles Gregarius (Miles gregalis) – zwykły żołnierz;
• Miles legionis – żołnierz należący do legionu, legionista;
• Milex – żołnierz;
• Manipularis – żołnierz piechoty ciężkozbrojnej służący w manipule;
• Pedatura – piechociarz;
• Peditatus – piechociarz;
• Pedés – piechociarz;
• Scutatus – żołnierz wyposażony w większą tarczę;
• Simplaris – żołnierz na płacy podstawowej;
• Triarius (trzeciorzędowiec) – żołnierz piechoty ciężkozbrojnej;
• Velites – lekko opancerzeni legioniści;
• Volones (Volonum) – wyzwoleni niewolnicy, którzy zaciągnęli się do armii.

Specjaliści wojskowi

• Agaso (Strator) – ordynans;
• Adiutor – asystent, ordynans;
• Arcuarius – łucznik;
• Interpres – tłumacz;
• Secutor – ochroniarz, ordynans.

Urzędnicy wojskowi

• Ab Actis – urzędnik odpowiedzialny za dokumenty;
• Actarius – urzędnik;
• Scriba – skryba;
• Adiutor – asystent, ordynans;
• Adiutor librarii – asystent;
• Cibariator – urzędnik odpowiedzialny za zaopatrzenie;
• Exactus – księgowy;
• Excerptor – sekretarz;
• Librarius – urzędnik odpowiedzialny za archiwum;
• Notarius – sekretarz.

Słudzy wojskowi

• Lixa – sługa wojskowy, pachołek;
• Baro – sługa, stajenny;
• Cacula – sługa;
• Calo – stajenny, sługa;
• Galearius – sługa.