Rozdziały
Cesarstwo galijskie (Imperium Galliarum) było to samozwańcze cesarstwo powołane między 259 a 260 rokiem n.e. w zachodniej części Cesarstwa Rzymskiego przez uzurpatora Postumusa. Organizm przetrwał do 274 roku n.e. Państwo składało się z części rzymskich prowincji: Galii, Hiszpanii, Betyki, Brytanii.
Nowy twór
Kryzys III wieku n.e. wyraźnie doskwierał wszystkim częściom Imperium. Walki na granicach, kryzys gospodarczy, chaos wewnętrzny i rotacja na tronie powodowały coraz śmielsze działania ze strony ambitnych wodzów. Kryzys spotęgowany został przez wieść o wzięciu do niewoli cesarza Waleriana I przez sasanidzkich Persów, po bitwie pod Edessą w roku 259 n.e. Władza w Rzymie przeszła w ręce jego syna – Galiena, który musiał sprostać wielu zagrożeniom zewnętrznym.
Seria rewolt wojska w prowincjach naddunajskich w Panonnii doprowadziła do odsłonięcia bronionej przez Postumusa linii Renu. Postumus pod swoim zarządem miał Germanię Górną i Dolną, a uchodził za zdolnego namiestnika. Udowodnił to między innymi latem 260 roku n.e., kiedy to odparł najazd Franków na Renie. Jego zwycięstwo było o tyle skuteczne, że przez następne 10 lat nie było kolejnych inwazji z tej strony. W ten sposób Postumus stał się z czasem jedną z najbardziej wpływowych i decyzyjnych osób w zachodniej części Imperium. Młody syn Galiena – Salonin wraz ze swoim opiekunem Sylwanem znajdował się w Colonia Agrippina (obecna Kolonia). Jego ojciec chciał trzymać syna z dala od wschodnich walk, a jednocześnie chciał mieć oko na ambitnego Postumusa.
Około roku 260 n.e. Postumus, pełniący do tej pory obowiązki namiestnika prowincji Germania, wykorzystując osłabienie armii, wystąpił przeciwko małoletniemu synowi cesarza Galiena, Saloninowi oraz jego opiekunowi Sylwanowi. Zarówno Salonina jak i Sylwana kazał zamordować. Wkrótce też opanował całą Galię. Jego zwierzchność uznały również Hiszpania i Brytania. Na opanowanym przez siebie terytorium Postumus utworzył niezależne od Rzymu cesarstwo, z własnym senatem i konsulami (zgodnie z numizmatyką, Postumus posiadał urząd konsula pięć razy) oraz z własną monetą wartościowszą od oficjalnej. Cesarstwo galijskie miało także własną gwardię pretoriańską. Swoją stolicę ogłosił albo w Colonia Agrippina, albo w Augusta Treverorum(obecny Trewir). Ważnym miastem jego państwa był także Lugdunum (obecny Lyon).
W 261 roku n.e. Postumus odparł atak Franków i Alemanów, którzy przekroczyli Ren. W roku 263 n.e. Galien wyprawił się na zachód w celu rozprawienia się z samozwańczym władcą. Operacja okazała się jednak nieskuteczna i nigdy więcej już nie podejmował takich działań.
Postumus musiał się rozprawiać także z zagrożeniami wewnętrznymi. We wczesnym roku 268 n.e. zmierzył się z Lelianem (Laelianus), jednym ze swoich dowódców, który obwołany został cesarzem przez legio XXII Primigeniaw Mogontiacum (obecne Mainz). Postumus pokonał i zabił wroga, jednak nieoczekiwanie jego właśni żołnierze zdecydowali się pozbawić życia Postumusa, na wieść, że nie będą mogli splądrować miasta.
Po śmierci Postumusa, cesarstwo galijskie zmierzało ku upadkowi. Cesarz rzymski Klaudiusz II Gocki odbudował rzymskie wpływy w Gallia Narbonensis oraz części Gallia Aquitania. Niewykluczone, że rzymską władzę uznały także niektóre prowincje hiszpańskie, będące dotychczas pod rządami władców z Trewiru.
Po śmierci Postumusa cesarzem został Marius, który zmarł niedługo po objęciu urzędu. Niektóre źródła podają, że panował ledwie dwa dni. Jednak zgodnie ze źródłami numizmatycznymi uznaje się, że rządził parę miesięcy. Następcą wybrany został Victorinus. Uznano go w Galii i Brytanii, poza Hiszpanią. Nowy cesarz swoje rządy spędził na dławieniu buntów oraz próbie odzyskania ziem galijskich, które uznały władzę w Rzymie. Ostatecznie Victorinus w roku 271 n.e. został zamordowany w Kolonii przez zazdrosnego oficera Attianusa, któremu uwiódł żonę.
Po śmierci Victorinusa, jego matka – Wiktoria przejęła rozkazy nad żołnierzami syna i użyła swoich wpływów, aby mianować następcę. Z jej wsparciem nowym cesarzem galijskim został Tetricus I, którego uznano w Brytanii i części Galii. Nowy władca zmierzyć się musiał z najazdami barbarzyńców na Galię. Udało mu się odzyskać prowincje Gallia Aquitania i zachodnią część Gallia Narbonensis. Tetrykus wykorzystał fakt, że cesarz rzymski Aurelian w tym czasie musiał się zmagać na wschodzie z buntem królowej Zenobii w Palmyrze. Tetricus I uruchomił ponownie sądy w Trewirze, a w roku 270 n.e. mianował swojego syna – Tetrykusa II(Tetricus II) cezarem. W następnym roku Tetrykus II stał się współkonsulem.
Cesarstwo z czasem zmierzyć się musiało z kolejną rewoltą, dowodzoną przez Faustinusa. W tym czasie cesarz Aurelian rozprawił się z Królestwem Palmyry i skupił się na wojnie z cesarstwem galijskim. Ruszył do Galii, gdzie w roku 274 n.e. w bitwie pod Catalaunum (nazywana niekiedy pod Châlons) pokonał Tetrykusa. Według źródeł władca na Zachodzie miał prosić o łaskę dla siebie i syna, w zamian za kapitulację. Naukowcy wskazują, że mogła to być później wymyślona propagandowa historia Aureliana. Pewnym jest jednak, że cesarz Aurelian odniósł zwycięstwo na wschodzie i zachodzie Imperium oraz definitywnie rozbił cesarstwo galijskie. Imperium Galliarum zostało bezboleśnie wcielone do Imperium Rzymskiego.
Cesarstwo galijskie było symptomem stopniowej fragmentaryzacji władzy w Imperium w III wieku n.e. i dowodem na kryzys państwowości.
Lista cesarzy galijskich |
|
