Rozdziały
| Imiona | Gaius Vibius Trebonianus Gallus |
|---|---|
| Panował jako | Imperator Caesar Gaius Vibius Trebonianus Gallus Augustus |
| Czas panowania | 251 – 253 n.e. |
| Urodzony | 206 n.e. |
| Zmarły | sierpień 253 n.e. |
Trebonian Gallus urodził się roku 206 n.e. w Perugii w Italii jako Gaius Vibius Trebonianus Gallus. Jego familia miała korzenie etruskie, a niektórzy członkowie rodziny osiągnęli stan senatorski. Trebonian miał dwójkę dzieci z małżeństwa ze swoją żoną – Afinia Gemina Baebiana: syna Gaius Vibius Volusianus (późniejszy cesarz Woluzjan) oraz córkę Vibia Galla.
Jego kariera polityczna była wzorowym przykładem cursus honorum. Gallus obejmował zarówno stanowiska polityczne jak i wojskowe. W 250 roku n.e. został zarządcą rzymskiej prowincji Moesia Superior, po tym jak wcześniej piastował urząd konsula. Fakt wybrania go na zarządcę tej prowincji, świadczy o zaufaniu jakim go darzył cesarz Trajan Decjusz. W Mezji, Gallus wyróżnił się pod względem wojskowym. Jego aktywne i zdecydowane dowództwo pozwalało odpychać najazdy plemion gockich zza Dunaju. Gallus stał się popularny w armii ze względu na swoje podejście do żołnierzy i wizerunek: wojskowa fryzura, potężna i wzbudzająca respekt postawa ciała.
Panowanie
W czerwcu 251 roku n.e., Trajan Decjusz i jego syn Herenniusz Decjusz (współrządca) zginęli w bitwie pod Abrittusem. Starcie (znane też jako bitwa pod Forum Terebronii) rozegrała się w pobliżu dzisiejszego miasta Razgrad w Bułgarii. Według greckiego mówcy i historyka, Deksipposa, porażka Trajana Decjusza wynikała w dużej mierze z działań Gallusa, który kolaborował z Gotami. Kiedy tylko wojska Gallusa dowiedziały się o śmierci cesarza, natychmiast obwołały go nowym imperatorem, pomimo faktu, że żył jeszcze młodszy syn Decjusza – Hostylian. Fakt, że Gallus był w dobrych kontaktach z familią cesarską i, że jego wybór na cesarza zaproponowali żołnierze, udowadniają w dużym stopniu, że twierdzenia Deksipposa są nieprawdziwe. Gallus zgodził się przyjąć władzę, a jego kolejnym krokiem było mianowanie Hostyliana na współwładcę – prawdopdoobnie aby uniknąć kolejnej wojny domowej. Niepewny co do swojej pozycji w Rzymie, Gallus zdecydował się ustabilizować sytuację na froncie gockim i zawrzeć z wrogiem pokój. Według tego porozumienia Goci mogli opuścić bez przeszkód rzymskie ziemie, zabierając ze sobą wszelkie zdobycze i jeńców. Ponadto zgodzono się, aby Rzym płacił im coroczną daninę.
Gallus dojechawszy do stolicy został uznany władcą przez Senat, a jego syn obwołany cezarem. Dnia 24 czerwca 251 roku n.e. Trajan Decjusz został ubóstwiony, a jego syn Hostylian dnia 15 lipca tego samego roku zmarł z powodu (prawdopodobnie) zarazy. Gallus chcąc udowodnić swoją kompetencję i zdobyć popularność wśród obywateli, rozkazał zapewnić ofiarom epidemii godny pochówek. Generalnie Gallus odebrany został pozytywnie przez Senat i lud Rzymu, głównie za sprawą swojego italskiego pochodzenia.
Prawdopodobnie Gallus odpowiadał także za wybuch niezorganizowanych prześladowań wobec chrześcijan. Jedynym jednak dowodem jest uwięzienie papieża Korneliusza w 252 roku n.e.
Podobnie jak poprzednicy Gallusa, on także nie miał łatwych i przyjemnych rządów. Na wschodzie, nobil z Antiochii – Mariades, zbuntował się władzy cesarskiej, zniszczył Syrię i Kapadocję oraz uciekł do Persji. Gallus rozkazał zaatakować Persję, jednak perski władca Szapur I za wczasu najechał Armenię i zniszczył dużą armię rzymską pod Barbalissos w 253 roku n.e. Szapur następnie najechał syryjskie prowincje, gdzie zdobył wszystkie stanowiska legionistów i splądrował miasta (w tym Antiochię), bez odzewu Rzymian. Perska inwazja została powtórzona w następnym roku, jednak wystąpienie Uraniusa Antoninusa (dziedziczny kapłan Afrodyty i El Gabala w Emesie w Syrii, znany także jako Sampsiceramus) w 253 roku n.e. zmusiło Persów do opuszczenia rzymskich ziem. Po zwycięskich walkach Uranius ogłosił się cesarzem.
Nad Dunajem z kolei scytyjskie plemiona ponawiały ataki na rzymskie terytorium, pomimo porozumienia z 251 roku n.e. Scytowie najechali prowincję Asia Minor od morza, spalili Świątynia Artemidy w Efezie i wrócili na swoje tereny z łupem. Najazdy miały także miejsce w Mezji Dolnej w 253 roku n.e., jednak ostatecznie zarządca Mezji Górnej i Panonii, Emilian przejął inicjatywę i pokonał wroga w bitwie.
Śmierć
Z czasem, ciągłe porażki na frontach i ogólne niezadowolenie wśród legionistów doprowadziły do obwołania cesarzem Emiliana. Gallus zagrożony przez uzurpatora zaczął przygotowywać się na starcie. Wezwał kilka legionów z Galii do Rzymu pod dowództwem późniejszego cesarza Waleriana I. Wcześniej jednak Emilian wysłał wojska do Italii i pochwycił Gallusa pod Interdamną (obecne miasto Terni).
Co dokładnie się tam wydarzyło nie jest pewne. Późniejsze źródła wskazują, że po porażce Gallus i jego syn Woluzjan zginęli z rąk własnych żołnierzy lub po przejściu własnych legionistów na stronę uzurpatora, zginęli na rozkaz Emiliana. Niezależnie jednak, jak dokładnie wyglądały ostatnie dni życia ojca i syna, pewnym jest, że obaj zginęli w sierpniu 252 roku n.e.
