Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Protinus aerii mellis caelestia dona exsequar czyli o pszczelarstwie Wergiliusza słów kilka

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Ilustracja łapania roju z The Georgics of Virgil, angielskiego tłumaczenia poematu autorstwa Johna Drydena z roku 1697
Ilustracja łapania roju z The Georgics of Virgil, angielskiego tłumaczenia poematu autorstwa Johna Drydena z roku 1697

Georgiki (łac. Georgica) Wergiliusza są nie tylko doskonałym dziełem poetyckim, ale również nieocenionym źródłem informacji o stanie wiedzy starożytnych z zakresu rolnictwa, astronomii, hodowli zwierząt, ogrodnictwa, a także… pszczelarstwa. Cała IV księga (z czterech) jest poświęcona właśnie niebiańskiemu miodowi1.

Co więc przeciętny rzymski pszczelarz wiedział o swoim fachu około 30 lat przed narodzeniem Chrystusa? Po pierwsze, ule (wykonane z wikliny lub z wydrążonego pnia) uszczelniał specjalnym smarem i ustawiał w pobliżu bieżącej wody, a teren dookoła obsadzał roślinami miododajnymi: tymiankiem, kaliną, fiołkami, macierzanką. Rzymianie wierzyli, że pszczoły zbierają miód prosto z kwiatów, a nawet, że w kwiatach się rodzą (trąbkami zbiorą młode, wyszłe z liści2)!

Dalej Wergiliusz ukazuje ciekawe rozwiązanie problemu choroby roju: poleca zebrać na łące jaster, zagotować jego korzeń w winie i ustawić w koszach przed ulem. Do środka pszczelego domu zaleca słomką wprowadzić miód, nasycony aromatem róż, tymianku, cząbru. Równie interesujące wydaje się antyczne przekonanie, że za pomocą specjalnego rytuału – tzw. bugonii3 można z martwego wołu powołać do życia nowy rój.

Warto zaznaczyć, że Rzymianie bardzo dobrze znali zachowania pszczół: marazm po stracie króla (właśnie tak! Matka pszczela była dla współczesnych Wergiliuszowi osobnikiem męskim, dlatego w Georgikach występuje rex), podział ról w rodzinie, oznaki choroby. Miodobranie przeprowadzali dwa razy do roku: pod koniec kwietnia, gdy Taugeta ukaże urodę4 oraz w listopadzie.

Na koniec trzeba podkreślić, że choć współczesna wiedza na temat życia pszczół posunęła się o lata świetlne do przodu, to w dalszym ciągu w pszczelarstwie korzysta się z niektórych technik opisanych już w dziele poety z Mantui, m.in. odymiania i przycinania matce skrzydełek. Dbajmy i dziś o te małe, pożyteczne owady, dla których, jak pisze Wergili: namiętnością są kwiaty, a chwałą miód tworzyć5.

Autor: Aleksander Krasowski
Przypisy
  1. Wergiliusz, Georgiki, przeł. A. Czerny, Warszawa 1956, str. 73
  2. Ibidem, str. 80
  3. Stanisław Stabryła, Wergiliusz. Świat poetycki, Wrocław 1987, str. 109
  4. Wergiliusz, Georgiki, przeł. A. Czerny, Warszawa 1956, str. 81
  5. Ibidem, str. 79
Źródła wykorzystane

Cytat w tytule: Z kolei miód niebieski, dar błękitów skłonu, chcę śpiewać. Tłumaczenie wg. Wergiliusz, Georgiki, przeł. A. Czerny, Warszawa 1956, str. 73

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów