Artykuły (Wojny i wojsko)

W II połowie III w. p.n.e. Półwysep Iberyjski zamieszkiwały trzy ludy podzielone na plemiona. Na zachodzie na terenach odpowiadających mniej więcej dzisiejszej Portugalii zamieszkiwali Luzytanie. Na północy znajdowały się ziemie Celtyberów – ludu powstałego z przemieszania migrujących Celtów z Iberami. Celtyberowie stworzyli kulturę odrębną zarówno od Celtów, jak i Iberów. Ci ostatni zamieszkiwali południe i środek półwyspu.

Wojna partyjska (114 – 117 r. n.e.) okazała się spektakularnym, aczkolwiek nietrwałym sukcesem cesarza Trajana (98 – 117 r. n.e.). W brawurowych kampaniach krótkotrwale podporządkowano woli Wiecznego Miasta ogromne połacie terenów, włączając w granice imperium Armenię oraz Mezopotamię.

Armia rzymska okresu wczesnego cesarstwa po dziś dzień uważana jest za niedościgniony wzór pod względem jakości, dyscypliny oraz efektywności. Celem artykułu jest ukazanie jak wyglądało wojsko rzymskie od wewnątrz: jaki status prawny posiadali żołnierze; jak wyglądał proces rekrutacji i szkolenia oraz sama służba; oraz przede wszystkim jakie relacje panowały w oddziałach między towarzyszami broni.

Wojny towarzyszyły Rzymianom od początków państwowości. W okresie Rzymu królewskiego do jakichkolwiek potyczek i walk dochodziło rzadko i miały one raczej charakter lokalny. Sytuacja się zmieniła po obaleniu ostatniego króla Tarkwiniusza Pysznego i wprowadzeniu republiki.

Wojny prowadzone przez Rzymian w czasach późnej Republiki spowodowały, że wiele legionów, a nawet pojedynczych żołnierzy, zyskało niemalże sławę tak wielką, jak prowadzący ich wodzowie. W tamtym okresie armia rzymska była praktycznie armią zawodową.

Na kontynencie europejskim Imperium Rzymskie opierało swoją granicę o dwie wielkie rzeki: Ren i Dunaj. W tej koncepcji istniał jednak pewien zasadniczy problem – obie rzeki w swoim początkowym biegu rozmijają się ze sobą tworząc na mapie kąt rozwarty. Powodowało to, iż teren pomiędzy nimi wcinał się dość głęboko w rzymskie terytorium w kierunku południowo-zachodnim. Było to więc newralgiczne miejsce, w którym barbarzyńcy mogli łatwo wkraczać na teren Imperium. Aby temu zapobiec Rzymianie opanowali ziemie pomiędzy górnym biegami rzek Ren i Dunaj. Tereny te w starożytności nazywane były Agri Decumates czyli po polsku „ziemie dziesięcinne”. Obecnie obszar ten położony jest w większości w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia w Niemczech.