Od początków istnienia państwa podstawę gospodarki rzymskiej stanowiło rolnictwo. Aby zdobyć nowe tereny pod uprawę, zaczęto organizować wyprawy wojenne. To przynosiło łupy, co pozwalało się państwu intensywnie rozwijać. Za zdobyty kapitał Rzym był w stanie rozpocząć wymianę handlową na większym poziomie. Nawiązano kontakty gospodarcze z Chinami, Persją i ludami Europy. Wszystko to spowodowało prawdziwe boom gospodarcze.
Italia dzieliła się na dwa odrębne regiony – Półwysep Apeniński i kontynentalną Północ. Dominującym elementem półwyspu są Apeniny, przetykane żyznymi dolinami i porosłe najbogatszymi w basenie Morza Śródziemnego lasami, nieprzetrzebionymi do czasów nowożytnych. Tereny niżej położone, w większości pochodzenia wulkanicznego, a częściowo aluwialnego, są żyzne i dobrze nawodnione, zwłaszcza rozległy obszar między łukiem Apeninów i Morzem Tyrreńskim.
Region północny tworzy Nizina Padańska i okalające ją góry. Aluwialna nizina jest jednym z najbogatszych regionów rolniczych świata, choć, podobnie jak w dolinach Eufratu i Nilu, wykorzystanie jej potencjału wymagało wielkich prac irygacyjnych, które przeprowadzono dopiero na przełomie II i I wieku p.n.e. Dzięki zasobom naturalnym i sprzyjającemu klimatowi Italia była najbogatszą i najludniejszą krainą śródziemnomorską. Miało to wielki wpływ na przebieg ekspansji Rzymu. Zdobycie kontroli politycznej nad półwyspem dało mu, bowiem potęgę, której nie była w stanie oprzeć się reszta cywilizowanego świata.
