Rozdziały
Księgi sybillińskie (Libri Sibyllini) były to magiczne księgi, do których sięgano kiedy miasto Rzym miało kłopoty. Księgi sybillińskie zawierały przepowiednie oraz rady, wedle których powinno się postępować. Zazwyczaj rada taka polegała na przyjęciu do rzymskiego panteonu bogów jakiegoś nowego boga i rozpoczęcie oddawania mu czci. Do naszych czasów przetrwały jedynie fragmenty ksiąg, reszta została zniszczona.
Księgi kupił od Sybilli z Kyme Tarkwiniusz Pyszny – siódmy i ostatni król Rzymu. Legenda mówi, że sama Sybilla zaoferowała królowi dziewięć ksiąg, mówiąc, że ten, kto prawidłowo zinterpretuje ich tekst, pozna przyszłość. Tarkwiniusz odpowiedział, że cena za księgi jest zbyt wysoka, wtedy Sybilla zniszczyła trzy z nich i zażądała za resztę tej samej ceny. Tarkwiniusz znowu odmówił zakupu, a Sybilla zniszczyła kolejne trzy i powtórzyła tę samą cenę. Król kupił wreszcie trzy księgi za cenę, za którą oferowano mu dziewięć ksiąg. Przechowywano je w świątyni Jowisza na Kapitolu i zaglądano do nich na polecenie senatu.
W 83 roku p.n.e. zaginęły one w pożarze Kapitolu. Sprowadzono wtedy nowe z Grecji i Azji. Złożono je w świątyni Apollina na Palatynie. Ostatecznie księgi zniszczono w 405 roku n.e. na rozkaz Stylichona, prawdopodobnie z powodu wykorzystania proroctwa do atakowania jego rządów w obliczu ataku Alaryka I.
Udokumentowane wykorzystanie ksiąg sybillińskich
Ksiąg używano tylko w chwilach największego zagrożenia dla Rzymu:
- 399 p.n.e. – podczas zarazy, jedna z przepowiedni kazała wprowadzić ceremonię lectisternium (Liwiusz 5, 13);
- 348 p.n.e. – podczas kolejnej zarazy w Rzymie, która miała miejsce po krótkich potyczkach z Galami i Grekami; jedna z przepowiedni kazała wprowadzić ceremonię lectisternium (Liwiusz 7, 27);
- 345 p.n.e. – zasięgnięto rady, po tym jak „spadł deszcz kamieni, a ciemności spowiły niebo za dnia”. Zalecono wybór Publiusza Waleriusza Publicoli na stanowisko dyktatora (Liwiusz 7, 28);
- 295 p.n.e. – ponownie podczas zarazy, w rezultacie przy Circus Maximus wybudowano świątynię Wenus (Liwiusz 10, 31);
- 293 p.n.e. – ponownie podczas zarazy, księgi nakazały „sprowadzić do Rzymu z Epidauros Asklepiosa”, ale Senat zarządził jedynie jeden dzień modłów do Asklepiosa (Liwiusz 10, 47);
- 240/238 p.n.e. – ustanowiono za radą ksiąg Ludi Florales;
- 216 p.n.e. – kiedy Hannibal pokonał Rzymian pod Kannami, księgi nakazały pochować żywcem na forum dwóch Galów i dwóch Greków;
- 205-204 p.n.e. – podczas II wojny punickiej, w rezultacie Scypion Afrykański sprowadził do Rzymu kult bogini Kybele;
- 63 p.n.e. – Publiusz Korneliusz Lentulus Sura przyłączył się do spisku Katyliny, po tym jak przeczytał w księgach o trzech Korneliuszach, którzy przejmą władzę w Rzymie (Plutarch, Życie Cycerona, XVII);
- ok. 55 p.n.e. – kiedy Rzymianie wahali się czy wysłać wojska, aby przywróciły na tron króla Egiptu – Ptolemeusza XII (Kasjusz Dion, Historia rzymska 39:15);
- 44 p.n.e. – wg Swetoniusza, przepowiednia „tylko król może zatriumfować nad Partią” wywołała plotki, że Juliusz Cezar chce się ogłosić królem Rzymu (Cezar, 79);
- 15 n.e. – kiedy Tyber zalał dolne części miasta, jeden z kapłanów zaproponował konsultację z księgami, ale cesarz Tyberiusz odmówił (Tacyt, Annales I, 72);
- 271 n.e. – kiedy Rzym został pokonany pod Placentią przez Alamanów;
- 312 n.e. – Maksencjusz skonsultował się z księgami przed bitwą z Konstantynem;
- 363 n.e. – Julian Apostata skonsultował się z księgami przed marszem na Sasanidów (Ammianus Marcellinus, Historia Rzymu, XIII, 7).
