Rubikon (Rubicō) jest to niewielka rzeka w północnych Włoszech; płynie z Apeninów Północnych do Morza Adriatyckiego, do którego uchodzi na południe od Gatteo; w czasach republiki rzymskiej stanowiła granicę między Italią a Galią Przedalpejską.
W związku z rosnącą siłą polityczną Juliusza Cezara Senat wyznaczył na Rubikonie granicę, której ten nie mógł przekroczyć ze swoimi legionami. Miało to stanowić zabezpieczenie przed ewentualnym zamachem stanu, jednak Cezar przekroczył rzekę w 49 roku p.n.e. (przypuszczalnie 10 stycznia) wraz ze swoimi wojskami, rozpoczynając tym samym wojnę domową z Gnejuszem Pompejuszem, swoim konkurentem politycznym.
Według Swetoniusza podczas przekraczania Rubikonu Cezar miał wypowiedzieć słowa alea iacta est (tradycyjnie „kości zostały rzucone”, a dosłownie „kostka została rzucona”), co miało oznaczać podjęcie nieodwracalnej decyzji lub kroku o wielkim znaczeniu.
Inne znane powiedzenie związane z tym wydarzeniem historycznym to „przekroczyć Rubikon”.
