Rozdziały
Sejan (albo Sejanus) urodził się w 20 roku p.n.e. w Volsinii (Etruria) jako Lucius Aelius Seianus w rodzie Seii. Sejan był ambitnym żołnierzem, przyjacielem i zaufanym cesarza Tyberiusza; wszechwładny prefekt gwardii pretoriańskiej od roku 14 n.e. Odgrywał za panowania Tyberiusza dużą rolę w życiu politycznym państwa.
Sejan był synem Lucjusza Sejusza Strabona, ekwity, który został prefektem pretorianów za Oktawiana Augusta. Dziadek Sejana miał kontakt z rodzinami senatorskimi, ze względu na swoje małżeństwo z Terencją, siostrą żony Gajusza Cilniusza Mecenasa, który był jednym z najbliższych współpracowników cesarza Augusta. Ojciec Sejana, Strabon, podobnie jak przodek również nawiązał ścisłe relacje z ważnymi rodami rzymskimi. Prawdopodobnie ożenił się z córką Kwintusa Eliusza Tuberona, tym samym dołączając do prestiżowego rodu (gens) Eliuszów (Aelii). Lucjusz Sejusz Tuberon, który został konsulem w 18 roku n.e. był prawdopodobnie jego synem. Ostatnią żoną Strabona była Cosconia Gallita, siostra Serwiusza Korneliusza Lentulusa Maluginensisa (konsul na rok 10 n.e.) i Publiusza Korneliusza Lentulusa Scypiona (konsula na rok 2 n.e.) oraz prawdopodobnie przyrodnia siostra Kwintusa Juniusza Blaesusa (konsula na rok 10 n.e.). Sejan mógł pochodzić ze związku swojego ojca, właśnie z Cosconia Gallita. Sejanus został potem adoptowany do gens Aelii przez Gajusza Eliusza Gallusa i zgodnie z rzymskim zwyczajem otrzymał imię typowo rodowe – Lucjusz Eliusz Sejan.
Uważa się, że ojciec Sejana – Strabon – zwrócił na siebie uwagę cesarza Augusta, ze względu na powiązanie jego przodka z Mecenasem. W końcu po 2 roku p.n.e. Strabon został mianowany prefektem gwardii pretoriańskiej (praefectus praetorio), osiągając jedną z dwóch najwyższych pozycji, jakie mógł osiągnąć rzymski ekwita w cesarstwie. Swoje stanowisko pełnił obowiązkowo i bez żadnych błędów, aż do śmierci Augusta w 14 roku n.e.
Mało wiemy o wczesnym życiu Sejana do tego czasu. Zgodnie z Tacytem, towarzyszył on Gajuszowi Juliuszowi Cezarowi, adoptowanemu wnukowi Augusta, w kampanii wojskowej w Armenii w 1 roku p.n.e. Po przejęciu władzy przez Tyberiusza w 14 roku n.e. Sejan objął stanowisko prefekta pretorianów jako towarzysz ojca.
Gwardia pretoriańska była elitarną jednostką, utworzoną przez Augusta w 27 roku p.n.e., w celu ochrony cesarza i jego najbliższej rodziny. Ponadto pretorianie zajmowali się zapewnieniem bezpieczeństwa miastu oraz wspomagali pracę administracji cywilnej. Z drugiej strony jednostka ta miała znaczenie psychologiczne. Była fundamentem cesarstwa i służyła, jako osobiste narzędzie cesarza oddziaływania oraz ewentualnego zastraszania inicjatorów spisku. Początkowo August ustalił liczebność jednostki na dziewięć kohort (mniej niż w rzymskim legionie), które rozlokowane były w różnych częściach miasta, i zarządzane przez dwóch prefektów.
Kiedy w 15 roku n.e. Strabon został mianowany namiestnikiem Egiptu, samodzielne rządy nad jednostką przejął Sejanus. Natychmiast podjął się zreformowania formacji i ustanowił ją potężnym narzędziem w dobie pryncypatu. W roku 20 n.e. przeniósł wszystkie porozrzucane garnizony do jednych koszar, poza Rzym. Ponadto zwiększył liczbę kohort z dziewięciu do dwunastu, gdzie jedna z nich pełniła ciągłą służbę w pałacu. Zrezygnowano z podzielności urzędu prefekta – od teraz miał być jeden dowódca gwardii pretoriańskiej – oraz zwiększono jego kompetencje: od teraz osobiście powoływał centurionów i trybunów. Poprzez te zmiany Sejan przejął pełnię władzy nad jednostką, liczącą około 12.000 żołnierzy, która była gotowa wykonać każdy rozkaz. Za panowania cesarza Tyberiusza często prezentowano siłę gwardii na wszelkiego rodzaju paradach, co tylko podkreślało kres fasadowości republiki.
Rywalizacja z Druzusem Młodszym
Po dokonaniu wspomnianych reform, Sejan stał się zaufanym i silnym doradcą samego cesarza. Do 23 roku n.e. miał już istotny wpływ na podejmowane decyzje Tyberiusza, który nazywał go”Socius Laborum” („mój partner w moich trudach”). W tym czasie Sejan otrzymał stanowisko pretora, które zazwyczaj nie było przewidziane dla osoby ze stanu ekwickiego. Na jego cześć wybudowano pomnik w Teatrze Pompejusza, a z czasem w Senacie zasiedli jego stronnicy, pełniący funkcje publiczne i zarządcze. Wzrastająca potęga Sejana i jego ważna pozycja w państwie stopniowo zaczęła budzić oburzenie wśród członków rodziny cesarskiej i senatorów. Największą wrogością jednak emanował Druzus Juliusz Cezar, syn Tyberiusza, nazywany Druzusem Młodszym.
Historia wrogości między Sejanem a Druzusem sięga 15 roku n.e., kiedy to stacjonujące w Pannoni i Germanii legiony zbuntowały się władzy cesarskiej. Kiedy adoptowany syn Tyberiusza, Germanik uspokoił rewoltę w Germanii, do Pannoni wysłany został Druzus Młodszy wraz z Sejanem oraz dwoma kohortami pretorianów. Druzus szybko zdławił bunt i zlecił egzekucję prowodyrów buntu. Obóz został oczyszczony z buntowników przez pretorianów, a legion powrócił do zimowych koszar. Mimo odniesionego sukcesu, wrogość między Druzusem a Sejanem wyraźnie rosła.
Od objęcia tronu rzymskiego przez Tyberiusza, jego syn Druzus postrzegany był jako bardzo prawdopodobny sukcesor. Odniósł on zwycięstwo na czele swoich legionów w prowincji Illyricum w roku 18 n.e., a w 21 n.e. pełnił urząd konsula wraz z ojcem. W praktyce jednak nadal drugą osobą w państwie był Sejan, który wciąż chciał powiększać swoją władzę. Już w 20 roku n.e. Sejanus, chcąc utrwalić swoje powiązanie z rodziną królewską, zaręczył swoją 4-letnią córkę Junillę z synem przyszłego cesarza Klaudiusza – Druzusem IV (Claudius Drusus). Ostatecznie jednak nie doszło do zawarcia małżeństwa z racji tego, że kilka dni później Klaudiusz Druzus zmarł z powodu asfiksji.
Wydaje się, że nieudana próba powiązania się z rodem cesarskim, skierowała całą uwagę Sejana na próbę eliminacji możliwego następcy tronu – Druzusa. W 23 roku n.e. konflikt między Sejanem a synem Tyberiusza osiągnął kulminację. Podczas kłótni Drusus uderzył pięścią prefekta, i otwarcie ubolewał, że osoba spoza rodziny została zaproszona do współrządzenia, kiedy syn cesarza wciąż żył. W tym czasie Tyberiusz przekroczył 60 lat i prawdopodobnym było to, że władzę po nim przejmie jego syn, Druzus. Sejan zaczął konspirować i potajemnie namówił Liwillę, żonę Druzusa, do udziału w spisku. Z jej pomocą Sejan otruł następcę tronu, który umierał powoli, co wyglądało na śmierć naturalną. Druzus zmarł dnia 13 września 23 roku n.e.
Konsolidacja władzy
Śmierć syna była dla Tyberiusza ogromnym szokiem ze względów personalnych jak i politycznych. Cesarz celowo zrezygnował z wielu funkcji publicznych na rzecz Druzusa, aby go przygotować do pełnienia funkcji cesarza. Załamany Tyberiusz pozostawił większość obowiązków administracyjnych Sejanowi i zaczął szukać godnego następcy. Wydawało się, że największe mają szanse trzej kandydaci (synowie zmarłego Germanika): Klaudiusz Neron Juliusz Cezar, Kaligula oraz Druzus III. Wszyscy trzej mężczyźni byli zagrożeniem dla planów Sejana.
W międzyczasie Sejan, chcący ponownie powiązać się z dynastią julijsko-klaudyjską, zażądał małżeństwa z Liwillą w 25 roku n.e. Było to możliwe z racji tego, że Liwilla była wdową po Druzusie, a Sejan rozwiódł się dwa lata wcześniej ze swoją żoną Apikatą. Sejan, gotowy był przyjąć imię Juliana, tak, aby móc być uznanym za sukcesora tronu rzymskiego. Cesarz Tyberiusz nie wyraził zgody na prośbę swojego podwładnego, argumentując to tym, że wykroczyłby tym samym poza swoje uprawnienia. Sejan zdecydował się zmienić swoje plany i postanowił izolować Tyberiusza od Rzymu. Zaczął szerzyć pogłoski o nienawiści Agrypiny Starszej (wdowy po Germaniku) i Senatu do niego. Cesarz ogarnięty paranoją, wycofał się do posiadłości wiejskiej w Kampanii, a potem na wyspę Capri w 26 roku n.e., gdzie spędził swoje pozostałe lata życia (zmarł w 37 roku n.e.). W czasie pobytu Tyberiusza poza Rzymem, Sejan z łatwością kontrolował wszelką korespondencję cesarza ze stolicą.
Do roku 29 n.e., Liwia (matka Tyberiusza) kontrolowała samodzielne działania Sejana. Wraz z jej śmiercią, Rzym opętał okres wyroków, konfiskat majątków oraz eliminacji oponentów politycznych Sejana. Prefekt zlikwidował prominentnego senatora Gaiusa Asiniusa Gallusa Saloninusa, przeciwnika Tyberiusza, powiązanego z frakcją Agrypiny Straszej. Z kolei wdowa po Germaniku wraz z synami: Neronem i Druzusem zmuszona została udać się na banicję w 30 roku n.e., gdzie wszyscy umarli w tajemniczych okolicznościach z powodu głodu. Jedynie Kaligula, który przeniósł się z Tyberiuszem na wyspę Capri, przeżył prześladowania.
Upadek
W 31 roku n.e., pomimo pochodzenia ekwickiego, Sejan dzielił konsulat z Tyberiuszem w formie in absentia(„zastępstwa”) i zaręczył się z Liwillą. Tyberiusz, który wycofał się z Rzymu, formalnie nadal rządził, jednak faktyczną władzę sprawował Sejan w Rzymie. Jego urodziny były publicznie świętowane, wznoszono posągi i oddawano mu honory. Sejan uważał, że po usunięciu wszelkiej opozycji, jego pozycja jest niezagrożona. Sejan w końcu podjął decyzję o przygotowaniu zamachu stanu, pragnąc zdobyć niepodzielną władzę dla siebie. Ostrzeżony na czas przez Antonię Młodszą, Tyberiusz przy pomocy Makrona doprowadził do aresztowania Sejana dnia 18 października 31 roku n.e. i uduszenia za wnioskiem Senatu. Po egzekucji Sejana, Kwintus Sutoriusz Makron zastąpił go na stanowisku prefekta pretorianów.
Upadek Sejana oznaczał także koniec dla wielu jego przyjaciół i zwolenników. Zabito także jego troje dzieci, a samobójstwo popełniła jego rozwiedziona żona Apikata. Warto tu przytoczyć niezwykle tragiczną śmierć jednej z jego córek Junilli, o której to wspominają Kasjusz Dion i Tacyt. Jako że nie było precedensu co do egzekucji dziewicy, aby ustrzec się gniewu bogów, kat wpierw zgwałcił córkę Sejana, a potem ją udusił.
