Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Marek Porcjusz Katon Licynianus – syn-żołnierz Katona Starszego

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Bitwa pod Pydną
Bitwa pod Pydną | Grafika: Peter Connolly

Marek Porcjusz Katon Licynianus był jednym z synów słynnego Katona Starszego zwanego Cenzorem, który zasłynął ze swojej bezwzględnej postawy wobec Kartaginy oraz niezwykle surowego podejścia do życia. Licynianus urodził się w 192 roku p.n.e. i był przykładem młodego Rzymianina, który wywodził się z wyższych warstw społecznych. Jako, że jego ojciec był zasłużonym żołnierzem dla Republiki, rzymska tradycja nakazywała, aby syn poszedł w jego ślady.

Ojciec stał się dla jeszcze 5-7 letniego chłopca głównym tutorem, który uczył go pisania, czytania, znajomości historii oraz prawa. Ojciec nauczył go podstaw boksu, walki mieczem, rzucania oszczepem, strzelania z łuku, jazdy konnej czy pływania.

Katon Starszy wymagał od syna, aby ten uodpornił się na upały i mróz oraz był w stanie znieść wszelkie przeciwności. Kiedy Katon skończył 50 lat i był już zwolniony ze służby wojskowej mógł w pełni skupić się na rozwoju mentalnym i fizycznym potomka. Chciał aby był to Rzymianin dzielny, hołdował dawnym obyczajom i wiernie służył swojej ojczyźnie. Z racji na swoje liczne kampanie wojskowe, opowiadał synowi historie z wojen oraz dawał rady odnośnie walki w szyku czy codziennego życia obozowego.

Co interesujące, Katon nie pozwalał nawet uczonym niewolnikom uczyć jego syna.

Miał w domu także nauczyciela, niewolnika, imieniem Chilon, który uczył wiele dzieci. Ale – jak sam pisze – uważał, że nie godzi się, by syn miał słuchać nagany od niewolnika albo był szarpany za ucho, gdyby się w nauce opóźniał, czy żeby miał tak ważną naukę zawdzięczać niewolnikowi.

Plutarch, Katon Starszy, 20

Katon Licynianus z pewnością dzięki ojcu miał o wiele lepszy „start” w legionach, w porównaniu do osób których ojcowie nie służyli w armii lub wywodzili się z biedniejszych warstw społecznych. W wieku 19 lat (173 p.n.e.) młody Katon zaciągnął się do legionu w Ligurii (północno-zachodnia Italia), po rozwiązaniu którego, postanowił zaciągnąć się do nowego oddziału i wziąć udział w trzeciej wojnie macedońskiej (172-168 p.n.e.) pod wodzą konsula Lucjusza Emiliusza Paulusa. Brał udział w zwycięskiej bitwie pod Pydną w 168 roku p.n.e., w której starły się legiony rzymskie z falangą macedońską. Katon wykazał się wielką odwagą, o czym informuje nas Plutarch:

Gdy miecz mu z ręki wypadł przez potrącenie, czy może z powodu wilgotności dłoni sam się mu wyśliznął, zmartwiony wycofał się do jakichś kolegów i z nimi razem znowu rzucił się w wir walki z nieprzyjacielem. Przy tym wśród długich zmagań i wielkiego wysiłku przeglądał owo miejsce i z trudem miecz odnalazł między stosami broni i ciał poległych przyjaciół w jednej masie z nieprzyjaciółmi. Za to nawet wódz Paulus wyraził chłopcu swój podziw. A istnieje też jakiś list Katona do syna, nadzwyczajnie chwalący jego ambicję i troskę o odzyskanie miecza.

Plutarch, Katon Starszy, 20

Jak zostało wspomniane za swoją brawurową akcję Katon „młodszy” otrzymał pochwałę od konsula, a po bitwie rozkaz udania się na leczenie ran. Co interesujące, na wieść o wycofaniu syna z walki, Katon Starszy zakazał mu wstępowania do armii, gdyż jak uważał nie był już żołnierzem po otrzymaniu zwolnienia ze służby1. W ten sposób kariera wojskowa dobiegła końca, jednak Katon Licynianus na tyle dobrze został zapamiętany po wojnie z Macedonią, że konsul Paulus podarował mu rękę swojej córki Emilii Tercji. Z pewnością gest ten wynikał po części z szacunku do młodego człowieka, jak i jego ojca.

Po zakończeniu służby wojskowej Katon Licynianus poświęcił się karierze prawniczej, a nawet napisał kilka traktatów. W roku 152 p.n.e. otrzymał urząd pretora, jednak wcześniej nieszczęśliwie zmarł. Wydarzenie to przybiło ojca, który zlecił skromny pochówek, zgodny z jego umiłowaniem skromności.

Przypisy
  1. Plutarch, Katon Starszy, 20.7-8
Źródła wykorzystane
  • Fred K. Drogula, Cato the Younger: Life and Death at the End of the Roman Republic
  • Ireneusz Łuć, Od fortes milites do muli Mariani – fenomen siły fizycznej żołnierzy wojsk rzymskich w okresie republiki rzymskiej, 2018

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów