Wspólna historia Rzymu i Egiptu kojarzy się przede wszystkim z okresem późnej Republiki, kiedy to Kleopatra związała się z Cezarem, później zaś Markiem Antoniuszem. Moment, w którym Egipt zostaje wcielony do struktur rzymskiej administracji też jest dość często omawiany. Rzadko jednak wspomina się o pierwszym kontakcie między Rzymem a Egiptem. Trudno bezgranicznie zaufać źródłom, które spisane zostały na wiele lat po nawiązaniu oficjalnej, bliższej znajomości między Rzymem a panującymi w Egipcie Ptolemeuszami.
Jako pierwszy wspomina o tym Tytus Liwiusz:
Zostało zawarte przymierze z Ptolemeuszem, królem Egiptu.
– Titus Livius, Periochae, XIV, tłum. własne
Fragment ten nie pochodzi jednak z księgi Dziejów, która zachowałaby się całkowicie. Prawdopodobnie Liwiusz w zaginionych fragmentach pisał na ten temat nieco więcej, ponieważ uważa się, że późniejsi autorzy opisując to wydarzenie korzystali właśnie z jego przekazu. Od piszącego w IV wieku n.e. Eutropiusza zachował się nieco obszerniejszy przekaz:
Za konsulatu G. Fabiusza Licyniusza i G. Klaudiusza Kaniny (w roku 461 od założenia miasta) do Rzymu przybyli wysłani przez Ptolemeusza legaci z Aleksandrii i otrzymali od Rzymian przyjaźń, o którą się ubiegali.
– Eutropius, Breviarium ab Urbe condita, II 15, tłum. własne
Dzięki Eutropiuszowi (II w. n.e.) możemy datować nawiązania stosunków ptolemejsko-rzymskich na rok 273 p.n.e. Według jego przekazu to Ptolemeusz wykonał pierwszy krok w tę stronę, kierując do Rzymu swoich wysłanników z Aleksandrii. Jakie jednak były powody? To z kolei przedstawia Kasjusz Dion w Historii rzymskiej w następujący sposób:
Król Egiptu, Ptolemeusz z przydomkiem Filadelf, dowiedział się o niepowodzeniach Pyrrusa i wzrastającej potędze Rzymian. Posłał więc im dary i zawarł umowę. Rzymianie ucieszyli się, że ceni ich władca mieszkający bardzo daleko, i ze swej strony wyprawili do niego posłów. Ci otrzymali od króla wspaniałe dary i ofiarowali je do skarbca państwowego. Ale nie przyjęto ich.
– Kasjusz Dion, Historia rzymska, X 41, tłum. W. Madyda.
Kasjusz Dion łączy więc nawiązanie tych kontaktów ze wzrostem znaczenia Rzymu na arenie międzynarodowej. Pokonanie Pyrrusa było sygnałem, że ekspansja rzymska może wyjść poza Półwysep Apeniński. Trudno doszukiwać się w tych krótkich relacjach konkretnych powodów, dla których Egipt mógł chcieć nawiązać bliższy kontakt z Rzymem. Ptolemeusze w tym czasie zaangażowani byli chociażby w spór z Antiochem III, a Rzym w porównaniu z nim nie stanowił w oczach władców hellenistycznych jakiejś specjalnie liczącej się siły. Na Ptolemeuszu wrażenie natomiast mogło zrobić pokonanie Pyrrusa, który był dobrze znany w świecie. Być może w tym nawiązaniu stosunków dyplomatycznych z obcym państwem nie kryją się głębsze motywacje. Ptolemeusz II podejmował wiele tego rodzaju działań, utrzymywał kontakty nawet z Indiami. Inną hipotezą są motywacje czysto ekonomiczne. Być może celem Ptolemeuszy było znalezienie kolejnego partnera handlowego, brak jednak na ten temat jakichkolwiek informacji źródłowych z III wieku p.n.e.
Jest rzeczą wątpliwą, aby w tym czasie został zawarty jakiś traktat o mocy prawnej. Już same słowa występujące w źródłach, takie jak: societas – układ/przymierze (u Liwiusza, a raczej przez twórcę streszczeń jego księgi) i amicitia – przyjaźń (u Eutropiusza) mogą wywoływać wątpliwości co do charakteru zapoczątkowanej relacji. Rok 273 p.n.e. uznawany jest więc za pierwsze nawiązanie relacji na linii Ptolemeusze-Rzym. Wizyta aleksandryjskich legatów wskazuje na zainicjowanie tego przedsięwzięcia ze strony Egiptu. Nie pozostała ona bez odpowiedzi, bowiem Rzym później skierował swoich wysłanników do Aleksandrii.
