Miary rzymskie

Rzymskie jednostki miernicze zostały oparte o greckie i egipskie standardy. Były one generalnie dokładne i często stosowane w życiu codziennym. Rzymianie, wszystko począwszy od złota, a skończywszy na warzywach, ważyli przy użyciu dwóch typów wag: prostej wagi szalkowej z brązu lub mocnej wagi poziomej na haku, z przesuwanym ciężarkiem, przeznaczonej do ważenia np. worków z mąką.

Miary długości

Podstawową jednostką rzymskich miar długości była stopa (pes). Stopę dzielono na mniejsze jednostki: dodrans (3/4), bes (2/3), triens (1/3), quadrans (1/4), sextans (1/6), uncia (1/12), semiuncja (1/24) i sicilius (1/24).
Odległości mierzono osobnymi miarami: krok (gradus), podwójny krok (passus), tyczka (perlica), długość bruzdy wyoranej przez woły bez zatrzymania dla wypoczynku (actus), tysiąc kroków ( miliarium lub milia passuum) oraz przejęty od Egipcjan łokieć (cubitus).

Miary powierzchni

Najpospolitszą miarą powierzchni było iugerum, które pierwotnie oznaczało obszar, który para wołów (stąd nazwa od jugum, czyli „jarzmo”) może zaorać w ciągu dnia. Było to pole 35,5 m na 71 m, wynoszące 2520,6 m kwadratowych.

Gdy istniała potrzeba posługiwania się większymi jednostkami, stosowano heredium, centuria i saltus. W Egipcie za panowania rzymskiego w powszechnym użyciu była arura.

Miary pojemności

Miary pojemności wywodzą się z naczyń, w których przechowano produkty zarówno płynne jak i sypkie. W tym celu ustalono dla nich osobne serie miar. Dla płynów Rzymianie przejęli swe miary pojemności od Ateńczyków. System został ustalony w III wieku p.n.e. i nie podlegał poważniejszym zmianom w późniejszych czasach. Podstawową jednostką dla płynów był sextarius. Do mierzenia substancji sypkich używano tych samych miar od sextariusa w dół. Dla większych ilości tych produktów stosowano modius, wynoszący około 8 litrów i semimodius równy 4 litrom.

Miary masy

Podstawową jednostką wagową była libra, nazywana także pondus. Libra od III wieku p.n.e. miała ustaloną wagę nie ulegającą poważniejszym wahaniom w późniejszym okresie.

Libra dzieliła się na 12 uncji (1 uncja wynosiła 27,288 g). Jednostki takie jak drachma i obolus, weszły w użycie w czasach cesarskich. Siliqua i lupinus pojawiły się dopiero za czasów Konstantyna i służyły do ważenia złota. Najmniejszą jednostką miary rzymskiej była siliqua – waga ziarenka rośliny zwanej „chleb świętojański” (Certonia siliqua).

Funkcjonowały także jednostki wyższe od libry:

Przeczytaj więcej

Bitwa pod Ilipą Wojna domowa Cezara z Pompejuszem Wojny drugiego triumwiratu Agrypina Młodsza Wojny galijskie