Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Korzenie Nerona, czyli krwawe rozgrywki Agrypiny Młodszej i Gnejusza Domicjusza

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Moneta rzymska ukazująca Nerona i Agryppinę
Moneta rzymska ukazująca Nerona i Agryppinę | Zdjęcie: © The Trustees of the British Museum

Agrypina Młodsza zasłynęła m.in. jako matka Nerona. Była córką Germanika – znakomitego wodza rzymskiego i Agrypiny Starszej. Urodziła się w około 16 roku n.e. w mieście położonym nad Renem. Mężem, którego poślubiła w wieku 13 lat, został Gnejusz Domicjusz Ahenobarbus.

Mimo, iż wywodził się ze znakomitego rzymskiego rodu, nie można nazwać go człowiekiem uroczym. Swetoniusz opisał, że życie Gnejusza było „pod każdym względem godne potępienia”, a wśród jego złych czynów wymieniał m.in. przejechanie dziecka w osadzie przy drodze Alpijskiej, wydłubanie oka podczas sprzeczki swojemu przeciwnikowi, brak zapłaty za przedmioty kupione na licytacji, a nawet to, że jako pretor nie wypłacił nagród podczas zawodów zaprzęgów. W 37 roku na świat przyszedł ich jedyny syn– Lucjusz Domicjusz Ahenobarbus, którego historia zapamiętała jako cesarza Nerona.

Po narodzinach syna, Gnejusz odpowiedział, że „z takiego związku, jak jego i Agrypiny, mogło przyjść na świat tylko coś bardzo nikczemnego i zgubnego dla państwa”. Gnejusz Domicjusz Ahenobarbus został oskarżony pod koniec panowania cesarza Tyberiusza o obrazę majestatu i cudzołóstwo ze swoją siostrą Lepidą, jednak unikną kary ze względu na śmierć Tyberiusza. Gnejusz Domicjusz zmarł w 40. roku, a dwudziestopięcioletnia Agrypina została wdową.  Zdecydowała się wyjść ponownie za mąż – za Pasjenusa Kryspusa, jednak stwierdziła, że nie jest to małżeństwo, które zaspokaja jej ambicje oraz zapewni godziwą przyszłość jej synowi. Kryspus zmarł w 47 r. Agrypina poślubiła Klaudiusza w 49 roku.

Okres po ślubie Agrypiny z Klaudiuszem Tacyt opisywał:

Odtąd przybrało państwo inną postać: wszystko słuchało kobiety, która z państwem rzymskim nie igrała wśród kaprysów jak Messalina, lecz zaprowadziła ścisłą i jakby męską niewolę; publicznie występowała z powagą, a częściej z dumą; w domu nie było żadnych bezwstydów, chyba że tego interes jej władzy wymagał. Niezmierna jej żądza złota tym była upozorowana, że jakoby się podpory dla rządów szukało.

Tacyt, Roczniki, XII.7

Neron odnosił się z szacunkiem do matki. Ona jednak nie poprzestawała na pozorach. Chciała władzy rzeczywistej i rozmaitymi sposobami niemal ją osiągnęła. Wydawała pośrednio wyroki śmierci na osoby jej niewygodne, miała nadzór nad finansami imperium. Niektóre  serie monet wypuszczone w początkach rządów Nerona ukazywały jej pozycję w państwie.

Naraziła się w pewien sposób synowi sprzeciwiając się deklaracji senatu uchylającej honoraria adwokackie oraz urządzanie igrzysk przez kwestorów. Same te sprawy były jej obojętne, wystąpiła jednak jako wdowa nie pozwalająca na naruszenie dzieł męża.

Potem wybuchł skandal w pałacu; Neron, zdecydował się przenieść matkę poza Palatyn. Agrypina zaczęła mu przeszkadzać: kiedy nie chciał stosować się do jej poleceń, matka  groziła, że pomoże Brytanikowi odzyskać tron. Jednocześnie Agrypina krytykowała odsunięcie przez Nerona Oktawii i wzięcie jako kochanki Akte. Z tego też powodu cesarz zdecydował się na zamordowanie przyszywanego brata.

Jak podaje Swetoniusz:

Brytanika otruł zarówno z zazdrości o głos, który Brytanik miał milszy w brzmieniu, jak ze strachu, aby kiedyś nie wyprzedził go łaskach u ludu dzięki dobrej pamięci, jaką pozostawił po sobie jego ojciec.

Swetoniusz, Neron, 33

Oddalony od matki – Agrypiny Młodszej – Neron, znalazł sobie nową przyjaciółkę. Była nią Sabina Poppea, której ojcem był Tytus Oliliusz. Jak podają nam źródła, to właśnie Poppea przyczyniła się do dwóch potwornych zbrodni Nerona – matkobójstwa i żonobójstwa. Decyzję Nerona o zabiciu matki przyśpieszył także jego strach, że matka może odebrać mu tron przygotowując zamach stanu. Te obawy i podejrzenia podzielali także doradcy cesarza, Burrusa i Seneki.

Swetoniusz donosi, że Neron trzykrotnie próbował otruć matkę, a następnie – zamordować we śnie, o czym donieśli kobiecie zaufani słudzy. Wreszcie zdecydował – pod pozorem pogodzenia się – zaprosić ją na uczczenie Kwinkwatrów, a po uroczystościach ofiarował matce uszkodzony statek. Liczył, że podczas powrotu Agrypina roztrzaska się. Na nic się jednak to nie zdało, bo kobieta wraz ze służącą wydostały się z tonącego statku i bezpiecznie dotarły na ląd, Neron wysłał więc zabójców do domu, w którym odpoczywała.

Autor: Paulina Bieś
Źródła wykorzystane
  • Aleksander Krawczuk, Poczet cesarzy rzymskich, Warszawa 198
  • Tacyt, Dzieła, t. 1, wyd. Czytelnik, Warszawa 1957
  • Swetoniusz, Żywoty Cezarów, Zakład im. Ossolińskich, Wrocław 1965

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów