Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Podział Rzymian na honestiores i humiliores

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Rzymskie społeczeństwo
Rzymskie społeczeństwo

Wraz w wprowadzeniem w 212 roku n.e. tzw. edyktu Karakalli (Constitutio Antoniniana) wszyscy wolni Rzymianie (oprócz peregrini dedicti – wolnych cudzoziemców) otrzymali prawa obywatelskie. Wydawać się mogło, że cesarz od tego momentu panował nad jedną i wspólną kategorią poddanych. Nie jest to jednak prawda.

Nie do końca pewnym jest, kiedy wprowadzona została kolejna kategoryzacja ludności; zapewne wchodziła ona do życia stopniowo, w początkach panowania dynastii syryjskiej. Pewnym jest jednak, że obywatele rzymscy dzielić się zaczęli na tzw. honestiores i humiliores. Pierwsza grupa skupiała osoby o tzw. „szlachetnym” urodzeniu, m.in.: senatorów, ekwitów, wysokich urzędników, radców municypalnych, najbogatszych wyzwoleńców cesarza, a także oficerów o najwyższej randze wojskowej. Druga grupa stanowiona była przez resztę obywateli: wolnych chłopów, kolonów, wyzwoleńców czy rzemieślników.

Tym samym zdecydowano się odejść od głównej zasady rzymskiego prawodawstwa, mówiącej że każdy obywatel jest traktowany w ten sam sposób. Od teraz np. członek grupy humilior za ciężkie przestępstwo rzucany był na pożarcie dziki zwierzętom lub torturowany i „odzierany” z godności; z kolei honestior liczyć mógł co najgorzej na szybką śmierć. Honestior był wysyłany na wygnanie, a humilior trafiał do kopalń, gdzie zwykle kończył swój żywot. Co więcej honestior mógł składać apelację od wyroku na ręce cesarza (z pominięciem obrazy majestatu władcy lub zdrady stanu).

Jak łatwo zauważyć nierówne traktowanie, de facto tak samo usytuowanych prawnie, obywateli przeżyło upadek cesarstwa w 476 roku n.e. i było skutecznie kontynuowane w średniowieczu.

Źródła wykorzystane
  • Ścisłowicz Łukasz, Cesarstwo Rzymskie. Ograniczona monarchia czy autokracja? Pryncypat, 2015

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów