Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Signaculum – rzymskie nieśmiertelniki?

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Signaculum
Signaculum | Zdjęcie: AMELIANVS / Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivatives Works 3.0 License

Wojsko antycznego Rzymu mogło wykorzystywać tzw. nieśmiertelniki, co przeczyłoby powszechnej opinii jakoby po raz pierwszy w historii użyto ich w czasie wojny secesyjnej. Nieśmiertelnik rzymski nazywać miano signaculum i każdy legionista, po zwerbowaniu takowy miał otrzymywać.

Co warte podkreślenia takie metalowe tabliczki stosowano do oznaczenia towarów na targach, niewolników czy psów.

Według pewnych przekazów wojskowe nieśmiertelniki wykonane były zwykle z ołowiu i noszono je na szyjach. Nie wiadomo, kiedy i czy na pewno wprowadzono w rzymskim wojsku takie znaczniki. Jedyna informacja o ich stosowaniu pochodzi z hagiograficznego tekstu „Męczeństwo Maksymiliana” z V1 lub VIII wieku2. Czytamy w nim, że jakoby w 295 roku n.e., święty Maksymilian z Numidii miał być wcielony do armii rzymskiej wbrew swojej woli, a na jego szyję nałożono signaculum. Mężczyzna jednak, zerwał znacznik, twierdząc że będzie sługą jedynie Chrystusa. Nie znamy jednak datacji tego dzieła3.

Tym jednak, co przemawia na niekorzyść „rzymskich nieśmiertelników” jest fakt, że nie udało się, po dziś dzień, odkryć wiarygodnego tekstu lub zapisu historycznego potwierdzającego noszenie takich nieśmiertelników przez legionistów, a tym bardziej jakiegokolwiek zachowanego „znacznika” rzymskiego legionisty. Gdyby takie nieśmiertelniki występowały, to z pewnością zastosowano by odpowiedni system, gwarantujący, że każdy żołnierz posiadałby swój własny nieśmiertelnik. Wówczas przez setki lat wyprodukowano by miliony takich nieśmiertelników i pewnym jest, że znajdywalibyśmy je w różnych częściach Imperium. Dzisiaj na przykład znajdujemy doły wypełnione tonami materiału wtórnego. Dlaczego wśród znalezisk nie napotykamy signaculum?

Innym argumentem na niekorzyść postawionej tezie jest fakt, że w czasach antycznych nie mogliśmy mówić o dużej sile artylerii. Sama idea nieśmiertelników pojawiła się na przełomie XIX i XX wieku, aby identyfikować ciała po tym jak w wyniku wybuchu miny czy intensywnego ostrzału artyleryjskiego ciało było masakrowane i niemożliwym było jego zidentyfikowanie. Wówczas poprzez nieśmiertelnik można było dojść, kto poległ na polu bitwy. W czasach antycznych jedynie ogień grecki mógłby spowodować istotne obrażenia, uniemożliwiające identyfikację. Pragmatyczni Rzymianie nie widzieliby więc raczej większego sensu w bezcelowym tworzeniu ogromnej masy metalu. Stąd też w przypadku braku dowodów, można uznać istnienie „rzymskich nieśmiertelników” za mit.

Przypisy
  1. Constantine Zuckerman, Two reforms of the 370s : recruiting soldiers and senators in the divided Empire
  2. Timothy David Barnes, Early Christian Hagiography and Roman History
  3. Southern Dixon, The Late Roman Army, 1996, s. 74-75

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów