Proskrypcje (proscriptio) w prawie rzymskim polegały na wpisaniu na listę wyjętych spod prawa osób – przeciwników politycznych i w konsekwencji ich majątku i skazaniu na wygnanie. Dzieci i wnuki proskrybowanego naznaczone były infamią, czyli hańbą.
Wyznaczano także duże nagrody za wydanie lub zgładzenie ukrywającego się proskrybowanego. Niewolnikom obiecywano w zamian nawet wolność. Proskrypcje stosowano masowo zwłaszcza w I wieku p.n.e. i w okresie wojen domowych. Podczas takich proskrypcji zginął między innymi Cyceron oraz zniknęło wiele starych rodów rzymskich.
W starożytnym Rzymie, w czasie wojen domowych w I wieku p.n.e., powszechnym było stosowanie tzw. proskrypcji. Miały one na celu pozbawienie praw obywatelskich i konfiskatę majątku osób przeciwnych rządzącym. Nazwiska obywateli poddanych proskrypcjom umieszczano na kamiennych tablicach w miejscach publicznych. Zabójstwo osoby z listy premiowano nagrodą pieniężną (za czasów II triumwiratu wynosiła ona dwa talenty). Proskrypcje początkowo oznaczały sprzedaż dóbr dłużnika w drodze licytacji, następnie mianem tym określano wyroki skazujące na karę konfiskaty majątku i wygnania.
Proskrypcje na olbrzymią skalę, jako krwawe narzędzie walki politycznej, wprowadził Sulla w 83 roku p.n.e. Prześladowania dotknęły blisko trzy tysiące przeciwników politycznych dyktatora. W 43 roku p.n.e. członkowie II triumwiratu Marek Antoniusz, Oktawian i Lepidus ponownie ogłosili listy proskrypcyjne (tabulae proscriptionis).
