Rozdziały
Bitwa pod Immae (272 n.e.) była starciem wojsk rzymskich z armią Zenobii, królowej Palmyry. Zwyciężyła strona rzymska.
Tło wydarzeń
Za czasów panowania cesarza Tyberiusza Palmyra (obecna Syria) uznała zwierzchnią władzę Rzymu, zachowując jednak autonomię. W 129 roku n.e. cesarz Hadrian nadał jej status wolnego miasta, zaś w 217 n.e. uzyskała miano kolonii, co zrównało jej mieszkańców w prawach z obywatelami Rzymu i zwolniło ich z płacenia podatków. Dzięki zgromadzonym bogactwom nastąpił silny rozwój miasta: wzniesiono świątynie i obiekty użyteczności publicznej, m.in. agorę, termy, teatr i inne. Szczyt świetności Palmyry przypadł na drugą połowę III wieku n.e., kiedy to stała się stolicą królestwa założonego przez króla Odenata, jednocześnie wodza wojsk rzymskich na Wschodzie. Wykorzystując słabość cesarstwa zaczął on prowadzić samodzielną polityką i ekspansję zbrojną. Po śmierci Odenata władzę przejęła jego żona Septymia Zenobia, dążąca do zerwania formalnego podporządkowania Rzymowi.
Chciała utrzymać dla swojego syna rolę, jaką na rzymskim Wschodzie sprawował jej zamordowany mąż Odenat. Celem Zenobii stało się stworzenie nowego i lepszego państwa na wschodzie. W swoich dążeniach starała się m.in. wykorzystać zaangażowanie Rzymu w innych rejonach Cesarstwa, co dawało jej wolną rękę w działaniach. Co ciekawe, ważniejsze decyzje podejmowała prosząc o porady swojego zaufanego filozofa Longinusa z Aten. Być może dzięki poparciu armii rzymskiej w Syrii i Palestynie udało się jej utrzymać kontrolę nad tymi terenami, a w 270 roku n.e. dowodzący jej wojskami Zabdas najechał rzymskie prowincje Arabię i Egipt, gdzie stacjonowały legiony wierne rzymskiej władzy centralnej. Szczególnie dramatyczny przebieg miała wojna w Egipcie bronionym przez Tenagino Probusa. W 271 roku n.e. wojska Zenobii najechały Azję Mniejszą, której część przeszła pod jej kontrolę. W tym czasie Rzymianie nie interweniowali, gdyż ich siły zaangażowane były w walki z Gotami oraz Alamanami na północy.
Początkowo Zenobia szukała porozumienia z panującym cesarzem Aurelianem, między innymi poprzez ogłoszenie Waballata, na monetach i dokumentach papirusowych, współwładcą Aureliana. W chwili gdy Aurelian rozpoczął kontrofensywę przeciwko niej, ogłoszono jej syna cesarzem – augustem.
Bitwa
Po opanowaniu sytuacji na zachodzie cesarz Aurelian pomaszerował do Azji Mniejszej. Do pierwszej bitwy pomiędzy Rzymianami a wojskami Palmyry doszło pod Immae, 40 km na wschód od Antiochii. Aurelian pod swoim dowództwem miał od 30 do 50 tysięcy żołnierzy. Naprzeciwko niego stanęła jedynie jazda królowej. Dzięki wyrafinowanej taktyce Aurelianowi udało się rozbić słynną ciężką jazdę Zenobii, co zadecydowało o klęsce jej wojsk. Sukces przyniósł cesarzowi fortel, który polegał na celowej ucieczce (taktycznym odwrocie) części rzymskiej jazdy, która nagle zawróciła rozbijając przeciwnika. Dzięki temu zwycięstwu, dzień później w ręce Aureliana wpadła Antiochia, którą opuściły nocą wojska Palmyry. Pokonana królowa na czele ocalałych z pogromu wojsk wycofała się do Emesy.
Konsekwencje
Po pokonaniu jej armii pod Immae, wojska Aureliana zajęły Antiochię. Nie splądrowali jej, co wkrótce się opłaciło ponieważ miasta Apameą, Larysa i Aretuza prędko się poddały. Za Emesą rzymska jazda pokonała katafraktów – jazdę Zenobii. Wraz z tą przegraną, królowa straciła skarbiec, który znajdował się w tym mieście i z którego planowała finansować dalszą kampanię. Zenobia wycofała się do Palmyry i zamierzała prosić o pomoc Persów, natomiast armia Aureliana jak i sam cesarz byli wyczerpani, gdy dotarli pod Palmyrę tego samego roku. Cesarz złożył władczyni propozycję, by zamieszkała w pałacu w zamian za oddanie klejnotów, złota, jedwabi, koni, srebra i wielbłądów do skarbca Rzymu. Zenobia odpowiedziała, że woli umrzeć jak Kleopatra VII, niż żyć bez korony oraz, że ma wsparcie Persji, Armenii i Saracenów. Sytuacja była patowa, bo Rzymianom brakowało sił do szturmu, a mieszkańcom Palmyry do wypadów.
Zenobia wyślizgnęła się z miasta, by samej zabiegać o perską pomoc, ale została schwytana zanim przekroczyła Eufrat. Palmyra natomiast otworzyła swoje wrota w reakcji na tę wiadomość, przez co została oszczędzona. Władczyni dostała się do niewoli. Została przetransportowana do Rzymu, gdzie brała udział w triumfie Aureliana zakuta w złote kajdany. Były one tak ciężkie, że musiała mieć pomocników by stała prosto. Resztę życia spędziła w ofiarowanej przez cesarza willi. Niektórzy historycy uważają, że została żoną rzymskiego senatora. Septymia nie została zgładzona także ze względu na wyrachowaną politykę rzymskiego cesarza. Aurelian stwierdził, że ludy na Wschodzie nie będą ginęły za kobietę, która nie jest męczenniczką, lecz bogatą matroną, żyjącą w rzymskiej willi. Palmyra po tych wydarzeniach, mimo późniejszej odbudowy, nigdy już nie odzyskała dotychczasowej świetności.
