Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Gajusz Leliusz Sapiens i reforma prawa o gruntach rolnych

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Mozaika ukazująca rzymskiego rolnika, bydło i pług
Mozaika ukazująca rzymskiego rolnika, bydło i pług

Gajusz Leliusz Sapiens był rzymskim politykiem w połowie II wieku p.n.e. i przyjacielem słynnego rzymskiego wodza Scypiona Afrykańskiego Młodszego – zdobywcy Kartaginy w 146 roku p.n.e. Leliusz swój przydomek Sapiens, czyli „Mądry”, otrzymał od współczesnych za decyzję o porzuceniu propozycji przeprowadzenia reformy prawa o gruntach rolnych.

Zakładała ona ustalenie maksymalnej powierzchni ziemi państwowej, jaką może posiadać rzymski obywatel pod uprawę; miało to na celu zapobiegnięciu gromadzenia ziem państwowych przez bogaczy, a tym samym ubożeniu obywateli, którzy nie mieli szans rywalizować z olbrzymimi latyfundiami arystokracji i ekwitów, na których wytwarzano więcej i taniej produkty. Nierentowne gospodarstwa zmuszały obywateli do oddawania lub sprzedawania swoich ziem; w takiej sytuacji nie prezentowali oni w praktyce żadnego majątku i według cenzusu nie kwalifikowali się do służby wojskowej. To z kolei powodowało problemy z rekrutem i zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa.

Niektórzy rzymscy politycy widząc problemy, z jakimi musieli mierzyć się zwykli obywatele rzymscy oraz italscy sojusznicy, dostrzegali potrzebę zmian.

Pomysł przeprowadzenia reformy rolnej podjął sam Scypion Afrykański Młodszy, którego popierał Gajusz Leliusz Sapiens. Były to pierwsze plany przeprowadzenia poważnych zmian w społeczeństwie rzymskim, zdominowanym przez bogatych patrycjuszy, którzy zawłaszczali kolejne ziemie. Leliusz finalnie jednak odciął się od projektu ustawy, a reforma upadła; ponoć Leliusz nie chciał zaostrzać nastrojów w społeczeństwie.

Przeprowadzenia się podobnej reformy podejmą się w przyszłości bracia Grakchowie, którzy zostaną zamordowani przez przeciwnych temu pomysłowi optymatów. Właściciele wielkich majątków ziemskich za wszelką cenę oponowali wszelkim reformom mogącym odebrać im ziemie, na które przeznaczyli olbrzymie pieniądze i zakupili dużą ilość niewolników do pracy.

Pierwsze sukcesy w kwestii rozdziału ziem państwowych pojawią się w I wieku p.n.e., kiedy to ambitni wodzowie tacy jak Sulla, Pompejusz czy Cezar zapewnią swoim weteranom ziemie pod uprawę.
Niezależnie, armia rzymska  w I wieku p.n.e. przyjęła charakter zawodowy i do służby w legionach nie wymagano już prezentowania majątku; w związku z czym problem rozwiązał się sam.

Źródła wykorzystane
  • Paweł Rochala, Powstanie Spartakusa 73-71 p.n.e., Kocewia Mała 2022

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów