Marek Aureliusz (Marcus Aurelius Antoninus) żył w latach 121-180 n.e. Był ostatnim z tzw. „pięciu dobrych cesarzy”; nazywany także „filozofem na tronie”. Panował w latach 161 – 180 n.e.
- „Jest właściwe człowiekowi miłować nawet tych, którzy błądzą. A dzieje się to, gdy się rozważy, że są to pokrewni, a grzeszą wskutek nieświadomości i wbrew chęci, i że wnet i ty, i on pomrzecie, a przede wszystkim dlatego, że ci nic złego nie zrobił. Woli twej bowiem nie uczynił gorszą, niż była przedtem”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, VII.22
- „A w chwili gniewu pamiętaj, że niemęska to rzecz gniew – owszem, łagodność i uprzejmość, jak są bardziej ludzkie, tak i bardziej męskie. I tylko tu okazuje się siłę i ścięgna, i męskość, a nie w chwili gniewu i oburzenia. O ile bowiem jest co bardziej objawem równowagi, o tyle i siły. A jak smutek, tak i gniew jest objawem słabości”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, XI.18
- „Potem przypomnij sobie inne katastrofy, już nie śmierć poszczególnych ludzi, lecz np. Pompei, i ten napis na grobowcach: „ostatni z rodu”. Pomyśl, jak to ich przodkowie całą siłą starali się o pozostawienie spadkobiercy. A potem, że jeden musiał być ostatnim. Znowu tu śmierć całego rodu”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, LXXII.31
- „Śmierć – to ustanie wrażeń zmysłowych i ulegania popędom, i pracy umysłowej, i służby dla ciał”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, 6.28
- „[…] nie jest niczym złym ani dobrym, co dotknąć może jednako człowieka złego i dobrego”
- „[…] pamiętaj o tym, że nikt innego nie traci życia nad to, którym żyje, a innym nie żyje, jak tym, które traci”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, 2.14
- „Ale kto czci duszę rozumną, ogarniającą wszechświat i społeczeństwo, o żadną z innych rzeczy już się nie troszczy. Ponad wszystko duszę własną utrzymuje w takim stanie, aby była rozumna i społeczna i czynna, i śpieszyła z pomocą bliźniemu, który do tego samego celu dąży”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, VI.14
- „Bacz, byś nie postępował tak wobec ludzi niemających uczuć ludzkich, jak ludzie niemający uczuć ludzkich wobec ludzi”
- „Boże, daj mi pogodę ducha, abym godził się z tym, czego zmienić nie mogę, odwagę, abym zmieniał to, co zmienić mogę, i mądrość, abym zawsze potrafił odróżnić jedno od drugiego”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Budząc się rano, pomyśl jaki to wspaniały skarb żyć, oddychać i móc się radować”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, II.1
- „Cała bowiem ziemia – to punkcik, a w niej jakimże kącikiem część zamieszkana”
- „Co dla państwa nie jest szkodliwe, nie przynosi szkody i obywatelowi”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, V.22
- „Co nie jest pożyteczne dla roju, i dla pszczoły nie jest pożyteczne”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, VI.54
- „Co za moc ma człowiek! Czynić to tylko, co zasłuży na pochwałę Boga, i wszystko przyjmować, co mu przeznaczy Bóg!”
- „Często popełnia nieprawość ten, kto czegoś nie robi, nie tylko ten, kto coś robi”
- „Człowiek ambitny widzi swe dobro w działalności ludzi innych; miłujący rozkosz we własnym popędzie; człowiek mądry – we własnym działaniu”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, VI.51
- „Człowiek tyle jest wart, ile warte są sprawy, którymi się zajmuje”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Dla kamienia rzuconego w górę nie jest niczym złym, że spadł na dół, ani dobrym, że go podrzucono”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, IX.17
- „Długość życia ludzkiego – to punkcik, istota – płynna, spostrzeganie – niejasne, zespól całego ciała – to zgnilizna, dusza – wir, los – to zagadka, sława – rzecz niepewna”
- „Dobry człowiek nie powinien zwracać uwagi na błędy innych, lecz iść drogą prostą bez zboczeń”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, IV.18
- „Dopóki żyjesz, dopóki można, bądź dobry”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, II.1
- „Duszyczką jesteś, dźwigającą trupa – powiedział Epiktet”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, IV.41
- „Jak wszystko znika szybko: w świecie sami ludzie, w czasie i wspomnienie o nich! Takie są wszystkie rzeczy pod zmysły podpadające, a przede wszystkim to, co wabi przyjemnością lub przejmuje obawą bólu lub co z powodu pozornej swej wielkości jest na ustach wszystkich”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, II.12
- „Jak wielki spokój zyskuje ten, kto nie baczy na to, co bliźni mówi, czyni lub myśli, ale na to tylko, co sam robi, by było sprawiedliwie i zbożnie. Wszystko bowiem, cokolwiek czynię sam, czy z pomocą obcą, powinno jeden tylko cel mieć na oku: pożytek i korzyść społeczną”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, VII.5
- „Jakże łatwo odtrącić od siebie i odepchnąć wszelkie wyobrażenia niepokojące i niestosowne i natychmiast uzyskać pogodę ducha”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, V.2
- „Jako cesarz jestem pierwszy w Rzymie, jako człowiek jestem równy wszystkim ludziom na świecie”
- „Jeden jest wszechświat, a składa się nań wszystko, i Bóg jeden we wszystkim, i prawda jedna”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Jedno tylko bardzo jest cenne, a to: pędzić życie w prawdzie i sprawiedliwości, w życzliwości nawet dla kłamców i niesprawiedliwych”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, VI.47
- „Jeśli życzliwość jest szczera i nieobłudna, to jest niezwyciężona”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, XI.18
- „Każdą pracę wykonuj, jakby miała ona być ostatnią w życiu”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Każdej chwili usilnie dbaj o to, (…) byś to, co masz właśnie pod ręką, załatwił z pełną, a nieudaną godnością i miłością, i swobodą, i zachowaniem sprawiedliwości i byś zapewnił sobie niezależność od wszelkich innych myśli. Zapewnisz zaś ją sobie, jeżeli będziesz każdą pracę wykonywał, jak gdyby ostatnią w życiu […]”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Ludzie istnieją dla siebie wzajemnie. Albo ich więc pouczaj, albo znoś”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, VIII.59
- „Ludzie, którzy pragną się jeden nad drugim wywyższyć, przed sobą wzajem się poniżają”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Możesz zacząć życie nowe. Jeszcze raz przyjrzyj się sprawom tak, jak zwykłeś to czynić. Na tym bowiem polega odrodzenie życia”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Myśl o tym, w jakim stanie ciała duszy powinna cię zabrać z sobą śmierć i jak krótkie jest życie, jak przepastna wieczność, przeszłość i przyszłość, jak krucha wszelka materia!”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, XII.7
- „Najlepszym sposobem obrony jest nie odpłacać pięknym za nadobne”
- „Najtrudniej dotrzeć do siebie samego”
- „Najważniejsza jest prostota”
- „Należy odczuć, jakiego świata jesteś cząstką”
- „Nasze życie jest tym, co zeń uczynią nasze myśli”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, IV.3
- „Nie chlubą jest uciec przed śmiercią, lecz uśmiechnąć się gdy i ona się do ciebie uśmiecha”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, IX.3
- „Nie czyń nic bez rozwagi, lecz tylko według zasady dobrze obmyślanej”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Nie godzi się, aby twoja dusza czuła się zmęczona tym życiem, zanim nie zmęczy się nim ciało”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Nie marnowałem czasu na badanie tajemnic nieba”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, I
- „Nie myśl o tym, czego nie masz, tak jakbyś to już miał. Ale z tego, co masz, wybierz to, co najbardziej jest cenne, i pomyśl, z jakim byś trudem się o to starał, gdyby tego nie było. A uważaj, byś wskutek upodobania w tej rzeczy nie przyzwyczaił się jej tak wysoko cenić, iżbyś miał doznać niepokoju duszy, gdyby ci jej zabrakło”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Nie należy się gniewać na bieg wypadków, bo to ich nic nie obchodzi”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, VII.38
- „Nie widziano jeszcze, by kto był nieszczęśliwy z tego powodu, że nie troszczy się o to, co się dzieje w duszy innego człowieka. Ci zaś muszą być nieszczęśliwi, którzy nie śledzą z rozwagą drgnień duszy własnej”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Nie żyj tak, jakbyś miał żyć lat dziesięć tysięcy. Los wisi nad tobą. Dopóki żyjesz, dopóki możesz – bądź dobry”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, IV.17
- „Niezdobytą warownię przedstawia dusza wolna od namiętności”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, VIII.48
- „Nigdzie bowiem nie schroni się człowiek spokojniej i łatwiej jak do duszy własnej”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, IV.3
- „Od wieków przygotowywało się dla ciebie to, cokolwiek cię spotkało. A splot przyczyn splótł się od wieków na twe istnienie i jego przypadłości”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, X.5
- „O własnych stój siłach – nie zaś podtrzymywany”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Polub twoją pracę, nawet gdyby była mało znacząca i odpoczywaj przy niej”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Wnet zapomnienie o wszystkim przyjdzie na cię! I wnet zapomnienie wszystkich o tobie!”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, VII.21
- „Prawda jeszcze nikomu nie zaszkodziła”
- opis: w sensie, poznawanie prawdy nie jest szkodliwe w opozycji do pozostawania w ignorancji.
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Również umieranie jest jednym z naszych życiowych zadań”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Skutki gniewu są dużo poważniejsze od jego przyczyn”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Snem. Przerażającym snem jest życie”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Skromnie przyjmować, spokojnie tracić”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Szkodzi zaś sobie ten, kto trwa w błędzie i nieświadomości”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, VI.21
- „Sztuka życia ma większe podobieństwo z atletyką niż z tańcem, bo trzeba być w pogotowiu i stać bez trwogi wobec wypadków, nawet nieprzewidzianych”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, VII.61
- „Śmierć jest tym samym co narodziny, misterium natury”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, IV.5
- „Śmieszne to, że nie usuwamy się przed grzechem własnym, co jest możliwe, a usuwamy się przed obcym, co jest niemożliwe”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Tak należy wszystko czynić i mówić, i o wszystkim myśleć, jakby się już miało odejść z życia”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „To nie ubóstwo nas nęka, tylko pragnienie bogactwa”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Trzeba ludzi znosić, jeśli nie umie się ich poprawić”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Ty zaś pamiętaj, że tylko istota rozumna otrzymała zdolność chętnego przyjmowania losu, a bezwarunkowo przyjmować go muszą wszystkie”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Usuń poczucie krzywdy, a usunie się krzywda”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „W dziesięć dni bogiem zdawać się będziesz tym, dla których teraz jesteś zwierzem i małpą, jeżeli powrócisz do zasad i służby rozumu”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, IV.16
- „Wnet zapomnienie o wszystkim przyjdzie na ciebie. I wnet zapomnienie wszystkich o tobie”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, VII.21
- „Wszystko jest nawzajem powiązane, a węzeł to święty”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Wszystko jednodniowe: i co wspomina, i co jest wspomniane”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Wzajemne szkodzenie sobie jest przeciwne naturze, wzajemnym zaś szkodzeniem jest uczucie gniewu i nienawiści”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, II.1
- „Zajrzyj w siebie! W twoim wnętrzu jest źródło, które nigdy nie wyschnie, jeśli potrafisz je odszukać”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Zamierzam spotkać się dzisiaj z ludźmi, którzy zbyt wiele mówią, z ludźmi samolubnymi, egoistami i niewdzięcznikami. To mnie jednak nie zaskoczy i nie zdziwi, ponieważ nie umiem wyobrazić sobie świata bez ludzi tego rodzaju”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Zastanów się, o ile częściej cierpisz z powodu swego gniewu i żalu, niż z powodu rzeczy, które wprawiają cię w gniew i wzbudzają żal”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Zawsze masz możność żyć szczęśliwie, jeśli pójdziesz dobrą drogą i zechcesz dobrze myśleć i czynić. A szczęśliwy to ten, kto los szczęśliwy sam sobie przygotował. A szczęśliwy los – to dobre drgnienie duszy, dobre skłonności, dobre czyny”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, V.34
- „Zawsze wybieraj drogę najkrótszą, albowiem krótka droga jest naturalna”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, IV.51
- „Zgoła nie w tym rzecz, że się rozprawia o cechach męża dobrego, lecz że się nim jest”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania, X.16
- „Życie człowieka sprowadza się do snu, płodzenia dzieci, wypróżniania się oraz płaszczenia przed innymi, przy jednoczesnym pysznieniu się swoją władzą”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Życie jest krótkie. Korzystaj z teraźniejszości w sposób rozumny i słuszny. Bądź rozsądny w odpoczynku”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Życie – to wojna i przystanek chwilowy w podróży, wspomnieniem pośmiertnym – zapomnienie. Cóż więc może posłużyć za ostoję? Tylko jedno: filozofia”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
- „Życie mężczyzny jest ufarbowane na kolor jego wyobraźni”
- źródło: Marek Aureliusz, Rozmyślania
