Książka „Historia Chrześcijaństwa. Tom I. Narodziny Chrześcijaństwa” autorstwa Warrena H. Carrolla to pozycja, jak sama nazwa wskazuje, opisująca wczesne dzieje chrześcijaństwa. Autor dzieło kończy w roku 324 n.e., kiedy to Konstantyn I pokonał w bitwie pod Chryzopolis Licyniusza i stał się samodzielnym władcą całego Cesarstwa. Jak się miało okazać pierwszym chrześcijańskim władcą Rzymu.
Nie ukrywam, że do książki podchodziłem z dużą dozą ciekawości. Pomijając aspekt religijny, chciałem się dowiedzieć kim jest autor oraz do jakiego stopnia książka ta ma wartość historyczną. Warren H. Carroll był amerykańskim pisarzem i historykiem z wykształcenia, który w wieku ok. 30 lat przeszedł na katolicyzm. W jego dorobku są książki zarówno fikcyjne jak i te oparte na faktach. Jak udało mi się wyczytać autor w swoich dziełach skupia się przede wszystkim na duchowym aspekcie wszelkich wydarzeń historycznych.
Opisywana książka jest pierwszym z sześciu tomów. Autor zaczyna od czasów najodleglejszych (m.in. starożytnego Egiptu i Izraela), kończąc na Imperium Rzymskim. W książce mamy do czynienia z szeroką analizą Starego i Nowego Testamentu, historii ludu żydowskiego i ogólnego opisu wydarzeń historycznych (raczej w skompensowanym stopniu, pełniąc rolę uzupełnienia). Autor – jak sam mówi w przedmowie – skupia się na osobach. Do swoich rozważań wykorzystuje dużą ilość źródeł, nazwisk badaczy; pojawiają się liczne cytaty oraz przypisy. Dowodzi to tego, że autor posiada kwalifikacje w zakresie omawianej tematyki.
Osobiście nie czuję się na siłach, aby oceniać przedstawione aspekty religijne w książce, gdyż mówiąc dosłownie – nie jest to moja specjalizacja. Czytając książkę przede wszystkim skupiłem się na jej wartości merytorycznej – zwłaszcza historii antycznego Rzymu. I tutaj niestety udało mi się znaleźć kilka nieścisłości oraz „dziwnego” podejścia autora.
Między innymi autor opisując reformy Mariusza, stwierdza jasno, że wspomniany konsul wprowadził armię zawodową, kiedy o takiej mówić dopiero możemy za Augusta. Nie ukrywam także, że autorowi tak obszernej pozycji po prostu nie wypadało pozwalać sobie na nieprzyjemne epitety i opinie wobec postaci historycznych – zwłaszcza, że nie mają one większego sensu. Przykładowo, Carroll podsumowuje porażkę pod Carrhae w 53 roku p.n.e. stwierdzeniem, że legionami dowodził „bankier”; uznanie, że klęska rzymskich legionów wynika tylko i wyłącznie z jego braku kompetencji jest zbyt dużym uogólnieniem. Autor podkreśla także brak umiejętności dowódczych u Germanika, kiedy wszelkie źródła antyczne opisują go jako wybitnego wodza, uwielbianego przez żołnierzy; z kolei jego żona Agrypina uznana została za „obłąkańczo ambitną wiedźmę”. Nie brakuje także określeń typu „głupi” wobec namiestników prowincji czy uznania Saturnaliów za „erupcję orgii i wyuzdania”. Tego typu nieprzyjemnych zwrotów i ewaluacji jest zbyt dużo; psuje to niestety odbiór książki i pozostawia nieprzyjemny posmak. Autor pozwala sobie także na wywyższanie chrześcijaństwa kosztem greckich i rzymskich bóstw, w tym określając mity jako „absurdalne”.
Podsumowując, recenzowana książka powinna być rozpatrywana dwojako. Ze strony religijnej niestety nie jestem w stanie się wypowiedzieć. Aspekt merytoryczny – zwłaszcza w przypadku Rzymu – wydaje się być pokryty w wystarczającym stopniu – na potrzeby tematyki i podejścia autora. Warren H. Carroll starał się napisać pozycję opowiadającą o wczesnym chrześcijaństwie dla chrześcijan – z pewnością mu się to udało! Nie ma tutaj polemiki ze źródłami; nastąpiła ich skuteczna selekcja.
Autor w bardzo nieprzychylny sposób odnosi się do kilku postaci historycznych, nie hamując się przed używaniem epitetów i oceniania. Z pewnością nie możliwym jest, aby w jednej książce dogłębniej skupić się na kilku postaciach i motywach ich działań. W moim odczuciu jednak nie powinno się Czytelnika pozostawiać z jednozdaniowym opisem osoby, używając przy tym przymiotnika negatywnego.
Warren H. Carroll
Historia chrześcijaństwa. Tom 1. Narodziny chrześcijaństwa
Do tej pory na polskim rynku wydawniczym ukazało się niewiele tak cennych publikacji ujmujących syntetycznie dzieje chrześcijaństwa. Dzięki tej lekturze czytelnik z pewnością pozna nowe ciekawe wątki z historii Kościoła.
Cena: 58,33 zł | Produkt jest dostępny
Specjalnie dla Czytelników !!! niższe ceny po kliknięciu w poniższy link i wpisaniu hasła do rabatu: imperiumromanum
