Hastati, czyli dosłownie „włócznicy” byli legionistami walczącym w pierwszej linii manipułów republikańskiej armii rzymskiej. Nazwa hastati wzięła się od rzymskiej włóczni (hasta).
W liczbie pojedynczej hastatus, uzbrojony był generalnie podobnie jak principes (żołnierz drugiej linii) w dwa oszczepy (pila) oraz krótkie obosieczne miecze (gladius). Za uzbrojenie ochronne służyła im tarcza scutum, hełm, metalowy napierśnik (phylax) i czasami jedna nagolennica. Uzbrojenie jednostki było jednak wielokrotnie modyfikowane. Warto zaznaczyć, że stan uzbrojenia ochronnego hastati był taki sam jak w dwóch pozostałych liniach (principesi triarii) i w większym stopniu zależał od stanu majątkowego.
Wcześni hastati, czyli sprzed 387 rokiem p.n.e., byli typowymi włócznikami, których główną bronią była włócznia (hasta). Ponadto żołnierz posiadał krótki miecz (gladius), jako broń w krótkim dystansie, owalną tarczę (parma) dla ochrony ciała, brązowy hełm dekorowany piórami oraz pancerz.
Zmiany w uzbrojeniu hastati zostały wprowadzone po niekorzystnych walkach z Galami, którzy bez problemu rozbijali szyki Rzymian swoimi długimi mieczami. Włócznia rzymska została zastąpiona przez dwa 120 cm oszczepy (pila), które były rzucane w przeciwnika przed starciem. Pierwszą i najważniejszą bronią hastati stał się wspomniany gladius
Hastati razem z velites (lekka piechota) stanowili najmłodszą i najmniej doświadczoną grupę w legionie. Rekrutowano ich spośród mężczyzn w wieku od 17 do 24 lat, których było stać na odpowiednie uzbrojenie.
Hastati podobnie jak principes byli podzieleni na 10 manipułów po 120 żołnierzy.
