Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.
Państwo rzymskie istniało praktycznie przez XIII wieków, będąc przez ten czas wielokrotnie czynnikiem nadającym bieg historii. Postanowiłem więc, że historię starożytnego Rzymu opowiadać będę w poszczególnych artykułach niżej zawartych, które niekoniecznie zawsze dotyczyć będą Wiecznego Miasta.
Zachęcam do podsyłania artykułów oraz wskazywania ewentualnych poprawek lub nieścisłości.
Armia rzymska okresu wczesnego cesarstwa po dziś dzień uważana jest za niedościgniony wzór pod względem jakości, dyscypliny oraz efektywności. Celem artykułu jest ukazanie jak wyglądało wojsko rzymskie od wewnątrz: jaki status prawny posiadali żołnierze; jak wyglądał proces rekrutacji i szkolenia oraz sama służba; oraz przede wszystkim jakie relacje panowały w oddziałach między towarzyszami broni.
Wojny towarzyszyły Rzymianom od początków państwowości. W okresie Rzymu królewskiego do jakichkolwiek potyczek i walk dochodziło rzadko i miały one raczej charakter lokalny. Sytuacja się zmieniła po obaleniu ostatniego króla Tarkwiniusza Pysznego i wprowadzeniu republiki.
Wojny prowadzone przez Rzymian w czasach późnej Republiki spowodowały, że wiele legionów, a nawet pojedynczych żołnierzy, zyskało niemalże sławę tak wielką, jak prowadzący ich wodzowie. W tamtym okresie armia rzymska była praktycznie armią zawodową.
Na kontynencie europejskim Imperium Rzymskie opierało swoją granicę o dwie wielkie rzeki: Ren i Dunaj. W tej koncepcji istniał jednak pewien zasadniczy problem – obie rzeki w swoim początkowym biegu rozmijają się ze sobą tworząc na mapie kąt rozwarty. Powodowało to, iż teren pomiędzy nimi wcinał się dość głęboko w rzymskie terytorium w kierunku południowo-zachodnim. Było to więc newralgiczne miejsce, w którym barbarzyńcy mogli łatwo wkraczać na teren Imperium. Aby temu zapobiec Rzymianie opanowali ziemie pomiędzy górnym biegami rzek Ren i Dunaj. Tereny te w starożytności nazywane były Agri Decumates czyli po polsku „ziemie dziesięcinne”. Obecnie obszar ten położony jest w większości w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia w Niemczech.
Wojny markomańskie to seria wojen jakie w latach 167-180 n.e. toczyło Cesarstwo Rzymskie z plemionami barbarzyńskimi zamieszkującymi obszary sąsiadujące z jego północnymi granicami. Podczas całego okresu trwania konfliktu wzięło w nim udział wiele różniących się etnicznie plemion barbarzyńskich, jak np.: germańscy Longobardowie, Markomanowie, Naristowie, Kwadowie czy Burowie, ale również celtyccy Kotynowie, daccy Kostobokowie czy wreszcie sarmaccy Jazygowie czy Roksolanowie.
Gabinianie – taka nazwa przylgnęła do zgrupowania rzymskich najemników walczących dla egipskich królów – Ptolemeusza XII i Ptolemeusza XIII. Określenie to powstało od nazwiska namiestnika Syrii, Aulusa Gabiniusza który pozostawił w Egipcie część swoich oddziałów biorących udział w akcji odzyskania tronu dla Ptolemeusza XII.
Rzymski legion (legio) był tak zorganizowany, aby zapewnić maksymalną efektywność nie tylko na poziomie całego legionu, ale i poszczególnych jego jednostek. W tym celu powstała ścisła struktura dowództwa oraz dokładny podział na poszczególne jednostki, co wynikało w dużej mierze z długiej ewolucji armii rzymskiej na przestrzeni dziejów.
Wojny markomańskie to seria wojen jakie toczyło Cesarstwo Rzymskie głównie z plemionami germańskimi, które miały miejsce w latach 167-180 n.e. Przypadły one głównie na okres panowania cesarza Marka Aureliusza (choć po jego śmierci w 180 r. działania wojenne prowadził jeszcze przez krótki okres jego syn i następca na cesarskim tronie Kommodus).
Gdy w 2010 r. podczas rutynowych badań poprzedzających budowę nowego przebiegu drogi krajowej nr 2290 łączącej dwie niewielkie miejscowości: Göllingen i Hachelbich w gminie Kyffhäuserland w północnej Turyngii w Niemczech – natknięto się na pozostałości bliżej nieznanego obiektu budowlanego, nikt nie spodziewał się sensacji archeologiczno-historycznej jaką cztery lata później okazało się owo znalezisko.
Ammianus Marcellinus to ostatni wielki historyk ginącego świata rzymskiej civitatis. Jego „Dzieje rzymskie” (Res gestae) powstały w momencie szczególnym, gdy Imperium Romanum powoli wkraczało w czas nieodwracalnych przeobrażeń, które w konsekwencji doprowadziły do ukształtowania nowego oblicza Europy.
