Statylia Messalina « IMPERIUM ROMANUM

Statilia Messalina, trzecia żona Nerona.

Statylia Messalina była trzecią i ostatnią żoną cesarza Nerona. O jej osobie wiemy niewiele. Nie przekazała nam bowiem historia dokładnej daty jej urodzin, ani śmierci. Przypuszcza się, że Statylia Messalina urodziła się prawdopodobnie w 35 roku n.e. Prawdą natomiast jest to, że wywodziła się z rodu senatorskiego, który cieszył się znakomitą sławą. Była prawnuczką Tytusa Statyliusza Taurusa, który był wybitnym dowódcą i konsulem za czasów panowania cesarza Augusta. Statylia Messalina miała czterech mężów. Z powodu niedostatecznych informacji w źródłach historycznych, z imienia znamy tylko jednego – Attyka Westynusa. Attyk Westynus w 65 roku n.e. był konsulem, a zarazem jednym z najbliższych przyjaciół cesarza Nerona. Przyjaźń ta nie trwała jednak zbyt długo, ponieważ Attyk Westynus „poznaną na wylot ospałość cesarza lekceważył, a ten się zuchwalstwa przyjaciela obawiał, często wyszydzany przez niego w gryzących dowcipach, które gdy dużo zawierają prawdy, gorzkie po sobie zostawiają wspomnienie”¹. Rozgoryczenie, nienawiść ze strony Nerona osiągnęły swoje apogeum, kiedy Attyk Westynus „Statylię Messalinę w małżeństwo pojął, choć dobrze wiedział, że wśród jej gachów także się Cezar znajduje”².

W tym też samym czasie wykryto spisek Pizona, którego celem było pozbawienie życia i odsunięcie od władzy cesarza Nerona. Spisek ten, jak podają nam źródła historyczne, został szybko wykryty, ponieważ jeden ze spiskowców zdradził wszystkich biorących w nim udział. Z rozkazu Nerona zostali oni pozbawieni życia. Spisek ten natomiast stał się dla samego Nerona dobrą okazją, aby pozbyć się Westynusa, męża Statyli Messaliny. Korzystając z okazji Neron wysłał do domu Attyka Westynusa kohortę żołnierzy, a następnie rozkazał zająć cały jego majątek. Według Tacyta w tym dniu, kiedy Attyk Westynus wypełnił wszystkie „obowiązki konsula i wydawał uroczystą ucztę, czy to że niczego się obawiał, czy też by ukryć obawę, kiedy wkroczyli żołnierze, mówiąc, że wzywa go trybun. Ów niezwłocznie wstaje i naraz wszystko ulega przyspieszeniu: zamykają go w sypialni, pod ręką jest lekarz, przecina mu żyły, jeszcze krzepkiego wnosi do łaźni, zanurza w ciepłej wodzie; on przy tym słowa nie wyrzekł, aby się na swój los użalić”³. Dopiero późną nocą Neron rozkazał wypuścić współbiesiadników uczty Attyka Westynusa, mówiąc, „że dość im pokuty za ucztę konsularną”⁴.

Pozbawiając życia Attyka Westynusa, Neron usunął jedyną przeszkodę, która stała mu na drodze do małżeństwa ze Statylią Messaliną. Ślub Cesarza Nerona ze Statylią odbył się na początku 66 roku n.e. W ten oto sposób Statylia została trzecią żoną Nerona. Po ślubie otrzymała tytuł Augusty. Nigdy nie dochowali się potomstwa. W 67 roku n.e. Statylia Messalina towarzyszyła Neronowi w podróży do Grecji, gdzie cesarz ogłosił wolność Greków.

W kwietniu 68 roku n.e. Neron został opuszczony przez wszystkich. W wyniku takiego przebiegu zdarzeń popełnił samobójstwo. Jego następcy oszczędzili jednak zarówno jego żonę, jak i jej cały majątek. Wynikał to z tego, iż następcy Nerona – Galba, Othon, oraz Witeliusz – pochodzili z tych samych kręgów senatorskich co Statylia Messalina. Jak podaje nam Swetoniusz, cesarz Otho miał zamiar poślubić Statylię. Przeszkodził mu w tym jego następca Witeliusz, który go pokonał. W wyniku przegranej Otho zdecydował się na śmierć samobójczą. Wcześniej jednak napisał list do „wdowy po Neronie, którą miał zamiar poślubić, polecając jej swoje popioły i pamięć”⁵.

Nie znamy szczegółowo dalszych losów życia, ani dokładnej daty śmierci Statylii Messaliny. Źródła historyczne do których mamy dostęp, wspominają nam tylko, że żyła ona jeszcze po 69 roku n.e.