Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)
Władza w Republice Rzymskiej była podzielona między lud, Senat i urzędników. Najwyższą władzę prawodawczą i sądowniczą sprawował lud i wykonywał ją poprzez skomplikowany system zgromadzeń ludowych. Te różnego rodzaju zgromadzenia to komicja trybusowe (
comitia tributa), komicja centurialne (
comitia centuriata), komicja kurialne (
comitia curiata) i
concilium plebis.
Najwyższą władzę polityczną i administracyjną sprawował zaś złożony z patrycjuszy Senat. W okresie dojrzałej republiki to ten urząd zaczął odgrywać przewodnią rolę w państwie.
Ostatnia władza, władza wykonawcza sprawowana była przez urzędników (magistratus) tworzących magistraturę o ograniczonych kompetencjach i kadencji.
Urzędnicy dzielili się na zwyczajnych (ordinarii), regularnie wybieranych na kadencyjne urzędy:
- konsulowie – było ich dwóch; dowódcy armii. Najwyżsi urzędnicy rzymscy; zostawali namiestnikami najważniejszych prowincji. Posiadali inicjatywę ustawodawczą.
- pretorzy – prowadzili nadzór nad sądownictwem, sędziowie.
- cenzorzy – powoływani na 1, 5 roku co 5 lat. Prowadzili spis ludności (status majątkowy, liczba dzieci) oraz sporządzali listy senatorów. Dbali o budżet Rzymu oraz stali na straży moralności obywateli.
- edylowie plebejscy i kurulni – zajmowali się porządkiem publicznym (np. sprzątanie ulic), organizowali także igrzyska oraz rozdawali zboże. Sprawowali swój urząd przez rok.
- trybuni ludowi – ochraniali prawa plebejuszy. Wprowadzenie urzędu trybuna ludowego było ich wielkim sukcesem. Posiadali ograniczone prawo weta w stosunku do decyzji innych urzędników.
- kwestorzy – zajmowali się zbieraniem podatków. Sprawowali swój urząd przez rok.
oraz na nadzwyczajnych (extraordinarii), powoływanych w specjalnych okolicznościach:
- interrex
- dyktator
- dowódca jazdy (magister equitum)
- prefekt miasta (praefectus urbi)
