Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Fulwia – pierwsza nieoficjalna cesarzowa Rzymu

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Fulwia
Fulwia

Trzecia żona Marka Antoniusza. Kobieta, która wydała wyrok na Cycerona. Przyczyniła się do spalenia budynku rzymskiego senatu. Kazała bić monety ze swoim wizerunkiem, stanęła na czele legionów. Odważyła się rzucić wyzwanie samemu Oktawianowi Augustowi.

Kim była jedna z najbardziej fascynujących postaci kobiecych antyku? Zimnokrwistą harpią, która jako jedyna kobieta była obecna przy tworzeniu list proskrypcyjnych? A może wytrawnym, ambitnym politykiem, który próbował opanować niełatwą sytuację Republiki tuż przed jej upadkiem?

Fulwia przyszła na świat jako córka Fulwiusza Bambalio i Sempronii. Pochodzenie jej matki nie jest do końca znane. Do niedawna przeważała opinia, że była spokrewniona z rodziną Grakchów.

Fulwia była dziedziczką wielkiego majątku i zwróciła na siebie uwagę młodego i ambitnego polityka Publiusza Klaudiusza Pulchera. Wywodził się ze starego patrycjuszowskiego rodu Klaudiuszy, ale jako trzeci z kolei syn potrzebował pieniędzy na rozwój swojej kariery. Oprócz atutu pochodzenia, wyróżniała go również jego uroda. Fulwia musiała być zachwycona mężem i to przy nim stawiała pierwsze kroki jako polityk.

Już wkrótce Klaudiusz dał się poznać jako wyjątkowy polityczny demagog. Wzniecał rozruchy w  turbulentnym dla Republiki okresie. Po skandalu religijnym Bona Dea, gdzie zakradł się na uświęcone obrzędy dla kobiet, przebrany za jedną z rzymskich matron, znalazł się na celowniku wybitnego mówcy Marka Tulliusza Cycerona. Fulwia zacięcie broniła męża w tym okresie. A od tego czasu Cycero stał się jej wrogiem.

52 rok p.n.e. przyniósł rywalizację Klodiusza ( bo tak nazywał się po adopcji  przez plebejską rodzinę) z Tytusem Anniuszem Milonem. Rywalizacja skończyła się tragicznie dla Klodiusza – został zamordowany przez stronników Milona.

Fulwia, wykorzystując gangi męża, wznieciła w Rzymie zamieszki, które doprowadziły do spalenia budynku rzymskiego senatu. Musiała mieć posłuch i cieszyć się szacunkiem wśród stronników męża. Podczas procesu Milona zeznawała razem ze swoją matką. Jej zeznania były na tyle przekonujące, że Milon został skazany na wygnanie, pomimo prób obrony ze strony Cycerona.

Zanim żałoba minęła, Fulwia poślubiła kolejnego polityka z kręgu swojego męża – Gajusza Skriboniusza Kurio. Dzięki niej zaczął on popierać Juliusza Cezara i robić błyskotliwą karierę. W trakcie wojny z Pompejuszem Wielkim Cezar  wysłał go z misją do Afryki. W niedługim czasie Kurio jednak zginął, a Fulwia znów została wdową.

Trzecim mężem kobiety został Marek Antoniusz, w owym czasie, polityk również związany z Juliuszem Cezarem. Znała go już wcześniej, obracał się tych samych kręgach co jej dwaj poprzedni mężowie. Cyceron złośliwie twierdził, że Antoniusz był kochankiem Fulwii, jeszcze w czasie trwania jej pierwszego małżeństwa.

I tym razem Fulwia  przyczyniła się do rozwoju kariery kolejnego męża. Ta kariera nabrała tempa, ponieważ oboje popierali Juliusza Cezara. Drugiego syna nazwali Iullus Antoniusz, najprawdopodobniej na cześć Dyktatora.

Po zamordowaniu Cezara, Fulwia i Antoniusz musieli odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Wkrótce powstał drugi triumwirat kontrolujący Rzym, w skład którego weszli Marek Antoniusz, Lepidus oraz Gajusz Oktawiusz, adoptowany syn Cezara. Wspólnie pokonali morderców Cezara i doprowadzili do śmierci wielu prominentnych polityków Republiki, m.in. Cycerona. To Fulwia i Antoniusz walczyli o wpisanie go na listy proskrypcyjne. Fulwia nie mogła wybaczyć Cyceronowi traktowania jej pierwszego męża, a także doprowadzenia do publicznego ostracyzmu szwagierki Klaudii Metelli, siostry Klodiusza. Również późniejsze ataki Cycerona na Marka Antoniusza ( słynne mowy Filipiki) nie pozostały bez wpływu na tę decyzję.

Podobno to Fulwia, kazała po zamordowaniu Cycerona przebić język mówcy szpilką do włosów.

Kiedy Marek Antoniusz wyjechał z Rzymu, jego brat Lucjusz Antoniusz i niejaki Serwiliusz zostali konsulami. Ale współcześni mówili, że konsulem jest Fulwia. Zyskała władzę jakiej nie miała żadna inna kobieta. Nie traktowała poważnie Lepidusa, a gdy Gajusz Oktawiusz (późniejszy cesarz Oktawian August) ją ostrzegł, otwarcie mu zagroziła. W tej sytuacji Oktawiusz rozwiódł się z córką Fulwii z pierwszego małżeństwa – Klodią. Odesłał ją informując, że małżeństwo nie zostało skonsumowane.

Oburzona Fulwia wezwała na pomoc szwagra, Lucjusza Antoniusza i wywołała rebelię w kraju. Oblężona w Peruzji, została jednak zmuszona do poddania się. Oktawian skazał ją na wygnanie, podobnie jak jej szwagra Lucjusza Antoniusza i wymordował większą część załogi. Zginęło wtedy bardzo wielu oficerów lojalnych wobec Marka Antoniusza.

Sama Fulwia przybyła do Grecji, gdzie w Atenach doszło do jej burzliwego spotkania z Markiem Antoniuszem. Wiedziała już o relacji łączącej go z królową Egiptu, Kleopatrą. Antoniusz miał Fulwii za złe wywołanie buntu wobec Oktawiana. Nie słuchał jej tłumaczeń i opuścił ją. W niedługo potem zmarła  w niejasnych okolicznościach. Część historyków wini za jej śmierć ludzi z otoczenia Oktawiana (może jego samego).

Po jej śmierci doprowadzono do kolejnej ugody pomiędzy Oktawianem a Markiem Antoniuszem. W wyniku tego porozumienia Marek poślubił siostrę przeciwnika, spokojną i zrównoważoną Oktawię. Wytrwał przy niej kilka lat, a później wrócił do królowej Egiptu, co skończyło się dla niego tragicznie. Najwidoczniej potrzebował silnej kobiety u boku.

Znamienne jest to, że Marek Antoniusz po śmierci Fulwii nigdy nie odzyskał wpływów w Rzymie jakie miał w przeszłości.

Dziś Fulwia jest na nowo odkrywana przez historyków. Nie była typową rzymską matroną na wzór np. Kornelii, matki Grakchów. Ale była dobrą matką, walczącą o prawa swoich dzieci. Każdemu z mężów rodziła dzieci: z Antoniuszem doczekała się dwóch synów: Marka Antoniusza Antyllusa i wspomnianego wcześniej Iullusa Antoniusza.

Mówi się o niej nie tylko jako o kobiecie, która na pewno miała swój udział w śmierci Cycerona, ale przede wszystkim o polityku, rozumiejącym niuanse ostatnich lat Republiki.

Dziś Fulwia fascynuje, zarówno jako kobieta i polityk. Wielu historyków uważa, że była przykładem dla późniejszych kobiet imperium takich jak cesarzowa Liwia czy Agrypina Młodsza.

Autor: Joanna Morgan
Źródła wykorzystane
  • Sarah B. Pomeroy, Women's History and Ancient History

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów