Ammianus Marcellinus urodził się około roku 330 n.e. w Antiochii, stolicy Syrii. Był on historykiem i wodzem rzymskim pochodzenia greckiego. Brał udział w walkach przeciwko Persom, Alemanom i Gotom. Mówi się o nim, iż był ostatnim wielkim historykiem starożytności i Rzymu.
Ammianus był bardzo dumny ze swojego miasta (Antiochia), „z którym żadne inne nie może rywalizować ani bogactwami napływającymi z zewnątrz, ani znajdującymi się na jego obszarze”1. O życiu Ammianusa nie wiadomo zbyt wiele, relacjonując wydarzenia, których był naocznym świadkiem, starannie pomijał swój w nich udział, usuwając się w cień.
Pochodził ze średniozamożnej rodziny, jego ojciec był urzędnikiem miejskim lub pełnił funkcję wojskową. Do osiągnięcia wieku około 20 lat Ammianus mieszkał w Antiochii. Odebrał staranne wykształcenie humanistyczne, greckie i łacińskie. Z pewnością znał dzieła Homera, prawdopodobnie Hezjoda, Symonidesa, Teognisa, Sofoklesa i Eurypidesa, z pisarzy łacińskich bardzo dobrze znał Cycerona. Być może znał również język perski.
Około roku 350 n.e. został członkiem przybocznej gwardii cesarskiej, tak zwanych protectores domestici. W roku 353 n.e. przydzielono go do ochrony Ursycyna, dowódcy jazdy stacjonującej w twierdzy Nisibis na wschód od Eufratu, na pograniczu z Persją.
W roku 355 n.e. wraz z Ursycynem udał się do Mediolanu na wezwanie cesarza Konstancjusza II, a stamtąd do Galii, gdzie Ursycyn rozbił wojska uzurpatora Sylwana. Prawdopodobnie wtedy zetknął się z przyszłym cesarzem, wówczas sprawującym urząd cezara, Julianem Apostatą. Kolejne pięć lat spędził w Mezopotamii walcząc z Persami, brał między innymi udział w obronie twierdzy Amida. Z tego okresu pochodzą również jego relacje dotyczące przybycia Hunów do Europy. Opisywał także ich obyczaje m.in. siedzenie na koniach w trakcie prowadzenia obrad.
Nie wiadomo, co działo się z Ammianusem w latach 360-363 n.e., jednak w marcu 363 roku n.e. był już w orszaku cesarza Juliana Apostaty. Brał udział w bitwie pod Ktezyfontem dnia 26 czerwca 363 roku n.e., a po zawarciu pokoju wrócił do Antiochii.
Kolejne kilkanaście lat, aż do około roku 380 n.e. spędził dzieląc czas między podróże (zwiedził Egipt, Grecję, Trację i kraje Azji Mniejszej) i pobyt w rodzinnym mieście. Zajmował się pisaniem, być może pracował też jako adwokat.
Około roku 380 n.e. przeniósł się do Rzymu, gdzie zaczął pisać dzieło swego życia: Res gestae („Dzieje”). Pozycja ta tyczyła się historii Rzymu obejmującej lata od panowania cesarza Nerwy (96 n.e.) do roku 378 n.e. Do czasów obecnych zachowała się jedynie część dzieła obejmująca okres 353-378 n.e. (księgi XIV-XXXI). Całość składała się z 31 ksiąg i miała być kontynuacją „Dziejów” Tacyta.
Jest to najważniejsze źródło historyczne dla tego okresu ze względu na obiektywizm i rozległość przedstawienia życia społecznego późnego cesarstwa. Zawiera też ono liczne opisy geograficzne. Ammianus Marcellinus był ostatnim wielkim historykiem starożytności.
Dokładna data śmierci Ammianusa nie jest znana, pewne fragmenty Res gestae mogą wskazywać na wydarzenia toczące się w latach od 395 do 398 n.e.
Warto dodać że Ammianus wierzył w bogów, a jego uczniem i przyjacielem był Jan Chryzostom.
