Rozdziały
Marek Porcjusz Katon urodził się jako Marcus Porcius Cato Uticensis w listopadzie 95 roku p.n.e. w Rzymie. Zwany był Katonem Młodszym (Cato Minor) lub Katonem Utyceńskim (Cato Uticensis), dla odróżnienia od Katona Starszego, który był jego pradziadem. Był on synem Marcusa Porciusa Cato’a. Jego matką była Livia Drusa. Katon był politykiem i filozofem rzymskim. Naśladował sposób bycia Katona Starszego, który był dla niego ideałem. Należał do stoików, żyjąc w zgodzie z prawością i uczciwością.
Rodzice Katona zmarli, kiedy był on jeszcze młody. Zaopiekował się nim jego wuj Marcus Livius Drusus. Upór i chęć dążenia do celu objawiła się u Katona już w młodym wieku. Sarpedon, jego opiekun, zaznaczał że Kato był niezwykle posłusznym dzieckiem, które ciężko było przekonać do racji. Jednak potem równie ciężko było zmienić jego pogląd.
Rzymski dyktator Lucius Cornelius Sulla lubił rozmawiać z młodym Katonem i jego bratem Caepio. Często Sulla domagał się obecności młodzieńca, nawet jeśli ten otwarcie i nierzadko krytycznie oceniał jego politykę.
W 72 roku p.n.e. Katon zgłosił się na ochotnika do walki z powstańcami Spartakusa. Prawdopodobnie uczynił tak, aby wesprzeć swojego brata Caepio, który służył jako trybun wojskowy w armii konsularnej. W 67 roku p.n.e. obął stanowisko trybuna wojskowego w Macedonii i w wieku 28 lat stanął na czele legionu. Był surowy i wymagał dyscypliny od swoich żołnierzy; jednocześnie jednak był uwielbiany przez swoich podopiecznych. Pod koniec swojej służby w Macedonii, Kato udał się w prywatną podróż po prowincjach rzymskich na Bliskim Wschodzie.
W 65 roku p.n.e. Katon objął urząd kwestora, co zmobilizowało go do przestudiowania prawa podatkowego. Jako senator był on zdeterminowany i skrupulatny. Nigdy nie opuścił posiedzenia organu i publicznie krytykował każdego, kto tak choć raz uczynił. Od początku swojej kariery senackiej związany był ze stronnictwem optymatów, konserwatywną frakcją Senatu. Katon Młodszy był jednym z przywódców partii senackiej i nieprzejednanym zwolennikiem republiki i starorzymskich obyczajów. Usiłował, bez względu na bieg dziejów, przywrócić dawne cnoty rzymskie i obyczaje. W swoich senackich wystąpieniach często posługiwał się metodą obstrukcji parlamentarnej, nie chcąc dopuścić do głosu politycznych przeciwników.
W 54 roku p.n.e. Katon objął urząd pretora. W 51 roku p.n.e. ubiegał się o urząd konsula, jednak nieskutecznie. Jako trybun ludowy swoim głosem przesądził o śmierci członków spisku Katyliny w 63 roku p.n.e.
Kiedy w 54 roku p.n.e. rozpadł się triumwirat Cezara, Krassusa i Pompejusza, Katon stanął po stronie Pompejusza w walce z Cezarem, jako przedstawiciela dawnej republiki. Po klęsce Pompejusza pod Farsalos (48 rok p.n.e.) znalazł się w Afryce Północnej, obejmując dowództwo w obronie miasta Utyki. Brał udział w klęsce pod Tapsus w 46 roku p.n.e., gdzie współdowodził wojskami senackimi.
Samobójstwo Katona Młodszego
W 46 roku p.n.e., po klęsce wojsk Pompejusza i senatorów republikańskich w wojnie domowej z Juliuszem Cezarem, Katon wycofał się do miasta Utyka (w obecnej Tunezji) w Afryce Północnej. Zdając sobie sprawę, że Cezar zbliża się, i nie chcąc poddać się ani prosić o łaskę, podjął decyzję o samobójstwie jako akcie sprzeciwu wobec tyranii.
Katon próbował najpierw przebić się mieczem w brzuch, ale rana nie była śmiertelna. Po upadku na ziemię został opatrzony przez służących, którzy próbowali go opatrzeć. Katon w trakcie zaszywania rana, odepchnął lekarza i zdesperowany otworzył swoją ranę jeszcze bardziej, w wyniku czego wkrótce zmarł. Jego śmierć była odbierana jako symboliczny akt oporu i oddania ideałom republiki, a dla wielu była wzorem męstwa i wierności zasadom, nawet za cenę życia. Postać Katona w następnych latach była idealizowana przez prorepublikańskich stoików wczesnego cesarstwa.
Małżeństwa i potomstwo |
|
