Marek Manliusz Kapitolinus (Marcus Manlius Capitolinus) był rzymskim konsulem w roku 392 p.n.e. i bratem Aulusa Manliusza Kapitolinusa. Był legendarnym bohaterem rzymskim.
W trakcie oblężenia Rzymu w 390 roku p.n.e., Marek Manliusz jedynie z małym oddziałem zgromadzonym w cytadeli (arx) bronił się przed atakami oblegających Kapitol Galów, pod wodzą Brennusa. Reszta Rzymu poddała się już najeźdźcom.
Manliusz jako pierwszy zareagował na gęgot gęsi, które ostrzegły Rzymian przed niespodziewanym atakiem Galów. Manliusz miał podbiec do obwarowań i strącić pierwszych atakujących tarczą. To wydarzenie opisuje Tytus Liwiusz:
[…] bo ich gęganie i trzepot skrzydeł obudziły Marka Manliusza, doskonałego żołnierza, który przed trzema laty był konsulem: chwycił za broń, a jednocześnie budząc innych okrzykiem do broni pobiegł w tym kierunku; inni byli jeszcze ogarnięci przerażeniem, a on uderzył wypukłością tarcz Galla, który już stanął na szczycie, i strącił go w dół. Ten upadając powalił stojących najbliżej niego, innych ogarnęło przerażenie, wypuścili broń, chwycili się rękami skał, których się trzymali, a Manliusz ich pozabijał.
– Tytus Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia Miasta, V.47
W ramach podziękowania za bohaterską postawę reszta obrońców dała Manliuszowi część swojego pożywienia, co było znakiem wielkiej wdzięczności, w obliczu panującego głodu w mieście. Za bohaterską postawę Manliusz otrzymał przydomek Capitolinus.
Po odejściu wojsk galijskich od murów Rzymu, plebejusze znaleźli się w ciężkiej sytuacji. Wielu z nich musiało zaciągnąć długi u patrycjuszy i pożyczyć pieniądze na przeżycie. Marek Manliusz Kaptiolinus był jednym ze zwolenników poprawy pozycji plebejuszy i stał na czele tego ruchu. Rzymski historyk – Tytus Liwiusz – stwierdził nawet, że był on pierwszym w historii popularem. Liwiusz przytacza historię, jakoby Maniliusz widząc idącego do więzienia centuriona (z powodu długów), zdecydował się wykupić jego wolność i nawet sprzedać swoją nieruchomość, aby wspomóc innych potrzebujących.
Manliusz aktywnie krytykował Senat za niepomyślną politykę dla plebejuszy oraz defraudacje publicznych pieniędzy. Senatorzy zaczęli postrzegać działania Manliusza jako niebezpieczne dla warstw wyższych. W związku z tym pojawiły się oskarżenia o dążenie do zamachu stanu i przywrócenie monarchii.
Senat zdecydował się w roku 385 p.n.e. skazać Manliusza na śmierć. Wyrok wykonano w 384 roku p.n.e. poprzez zrucenie go ze Skały Tarpejskiej. Jego dom został zrównany z ziemią oraz wprowadzano zakaz zamieszkiwania tego terenu przez jakiegokolwiek patrycjusza. Co więcej, w rodzie Manliuszy nikt nie mógł w przyszłości nosić imienia Marek. Marek Manliusz był uważany za jednego z „męczenników” w walce o poprawę losu uboższych warstw Rzymu.
