Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Kolos Memnona, czyli mówiący posąg

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Kolos Memnona, czyli mówiący posąg
Kolos Memnona, czyli mówiący posąg

Starożytnych turystów zwiedzających Egipt przyciągała para olbrzymich posągów w Tebach, powstałych w XIV w. p.n.e., nieopodal Doliny Królów: były to dwie postacie siedzące na tronie, każda o wysokości sześciopiętrowego budynku.

Grecy i Rzymianie zachwycali się przede wszystkim jednym z tych posągów, gdyż wyróżniał on się tym, że mówił. Uznawany był on za wizerunek mitycznego Memnona, syna bogini Jutrzenki, który zginął z rąk Achillesa. Około 27 r. p.n.e. posąg został uszkodzony przez trzęsienie ziemi, tułów pękł i górna część spadła na ziemię. Od tego czasu codziennie o świcie rozlegał się głośny dźwięk, przypominający trzaskanie lub pękanie strun w instrumencie, zaczęto więc sądzić, że w ten sposób Memnon rozmawiał ze swoją pogrążoną w smutku matką. To przeświadczenie podsycali miejscowi przewodnicy, chcąc przyciągnąć jak największą liczbę turystów.

W rzeczywistości kolos Memnona przedstawia faraona Amenhotepa III, a dziwny dźwięk, który się wydobywał każdego ranka był prawdopodobnie spowodowany nagłym wzrostem temperatury o wschodzie słońca, to nagrzewało powietrze uwięzione w dziurach popękanej powierzchni, powodując jego rozszerzenie i wydostanie się na zewnątrz z towarzyszącym temu dźwiękiem.

Kolos Memnona został odwiedzony w I w. p.n.e. przez znanego geografa Strabona, który wyrażał wątpliwości, czy to posąg wydawał dźwięk, czy ktoś z ludzi stojących w pobliżu. Z kolei Pauzaniasz (II w. n.e.) podejrzewał, że posąg nie przedstawia Memnona, lecz niejakiego Famenofa lub Sezostrisa. Pomimo tego rodzaju wątpliwości, do Teb ściągały rzesze turystów, po to, by usłyszeć wołającego swoją matkę Memnona. Posąg pokryty jest ponad setką napisów, zarówno greckich, jak i łacińskich, które umieszczali starożytni turyści, by zostawić tam po sobie ślad i poinformować, że słyszeli Memnona na własne uszy.

W 130 roku przybyła tam również Sabina, żona cesarza Hadriana, która zaświadcza, że słyszała Memnona dwukrotnie. Napisy pozostawione na posągu przez zwykłych ludzi są najczęściej lakoniczne, ograniczają się do informacji, że słyszeli Memnona o pierwszej godzinie (czyli o świcie), czasem wyrażali podziw dla tego zjawiska. Są tam jednak również wiersze samozwańczych poetów i sofistów, które w górnolotny sposób ukazują zachwyt nad głosem Memnona.

Inskrypcje najczęściej datowane są na I i II wiek n.e., kończą się na roku 205. Podejrzewa się, że wtedy cesarz Septymiusz Sewer nakazał dokonać rekonstrukcji posągu i ustawić na miejscu część, która niegdyś spadła. Nie było więc już popękanej powierzchni i prawdopodobnie z tego powodu Memnon stracił mowę, a tym samym największy atut przyciągający ciekawskich.

Autor: Aneta Liwerska
Źródła wykorzystane
  • L. Casson, Podróże w starożytnym świecie, Wrocław 1981

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów