Jedna z najbardziej tajemniczych kobiet w Biblii, która od wieków intryguje nie tylko teologów, historyków, ale i… pisarzy. O tym jak kapłanka Izydy stała się najważniejszą uczennicą Jezusa, dowiemy się z najnowszej powieści historycznej cenionej pisarki i feministki.
Ewa Kassala, a właściwie Dorota Stasikowska-Woźniak, jest współczesną królową powieści historycznych. Spod jej pióra wyszła m.in. ciesząca się dużą popularnością wśród czytelniczek trylogia o egipskich królowych. Autorka na kartach swoich powieści przedstawiła postacie trzech legendarnych, potężnych egipskich władczyń: Hatszepsut, Kleopatry oraz Nefretete. Obecnie pisarka pracuje nad kolejnym tryptykiem, tym razem poświęconym silnym kobietom w Biblii: Królowej Saby, Marii Magdaleny oraz Semiramidy. Obecnie ukazały się dwie, z trzech planowanych powieści.
Warto jednak wspomnieć, że mistrzyni słowa, ma w swoim dorobku także inne publikacje, poświęcone współczesnej tematyce: „Savoir-vivre przy stole”, „W sukience do sukcesu”. Sama jest także specjalistką ds. równouprawnienia kobiet i mężczyzn, scenarzystką, dziennikarką specjalistką od spraw wizerunku, trenerką personalną. Za swoją działalność charytatywną oraz na rzecz kobiet została wielokrotnie odznaczana prestiżowymi nagrodami m.in. tytułami „Bizneswoman Roku” za rok 2017, oraz Queen of Charity”.
Celem pisarki jest ukazanie kobiet w historii, które według niej były zbyt często pomijane, albo ich rola była marginalizowana. Jak wspomina w rozdziale: „od autorki”: „W ostatnim czasie my, kobiety, coraz częściej domagamy się, by dostrzeżono naszą obecność na kartach dziejów, a także same odkrywamy i pokazujemy światu te, które historię tworzyły. Poznajemy więc kobiety umieszczone w tak zwanym drugim planie, a nawet kolejnych, ale też te największe, silnie wpływające na kształt naszych wspólnych losów, przez wieki pomijane, których znaczenie umniejszano lub które, z różnych powodów, były spychane na dalszy plan” (s.515).
Autorka stara się także przy tym podkreślić szczególną więź pomiędzy kobietami oraz ich siłę wynikającą z miłości i solidarności. W powieści uwidacznia się ona w relacjach rodzinnych (więź Marii z jej babką Aidą, albo siostrą Martą), a także przyjacielskich (Zoe, Berenika), oraz we wspólnocie (kapłanki Izydy – relacja uczennice – mistrzynie). Jest ona tak silna i szczególna, że może nawet przezwyciężyć śmierć (wizja Marii Magdaleny na Pustyni, kontakt głównej bohaterki ze zmarłą matką).
Dlatego jedną z bohaterek drugiej części „trylogii biblijnej” została Maria Magdalena. Autorka w posłowiu zaznacza, że jest ona wzorowana na trzech kobietach wymienionych w Biblii: Maria z Magdali – uczennica Jezusa, Maria z Betanii – siostra Marty i Łazarza oraz niewymieniona z imienia kobieta, którą Jezus uratował przed ukamieniowaniem (s.516). Na kartach powieści poznajemy jej historię od narodzin, aż do śmierci jej ukochanego Mistrza – Jezusa Chrystusa. Poznajemy trzy etapy z życia Marii Magdaleny, jej dzieciństwo i naukę w Szkole Kapłanek Izydy w Egipcie pod rządami Rzymu, zamożną i niezależną mieszkankę Magdali w Galilei, a następnie apostołkę i jedną z towarzyszek Jezusa podczas jego podróży. Autorka czerpała inspiracje zarówno z Biblii jak i z apokryfów i średniowiecznych legend m.in. „Złotej Legendy” Jakuba de Voragine, a także licznych publikacji naukowych poświęconych tej postaci (s. 525).
Pomimo tego, że bohaterką powieści jest tytułowa Maria Magdalena, jedna z najbardziej znanych kobiet z Nowego Testamentu, a na kartach powieści ważne role odgrywają także inne postacie ściśle związane z Biblią, to sama książka nie ma charakteru religijnego. Co więcej, sam Jezus Chrystus jest tutaj ukazany, nie tylko jako Syn Boga, ale także jako zwykły człowiek, któremu nieobce są radości i troski ówczesnego świata. Jest nawet podkreślona szczególna, choć nieokreślona więź między główną bohaterką a Jezusem Chrystusem. Jednak, nie jest to próba szukania sensacji jak w „Kodzie Leonarda da Vinci” Dana Browna. Ciekawym zabiegiem, jest też ukazanie, w trzeciej części książki, działalności Jezusa Chrystusa i jego uczniów z pespektywy kobiet. Kluczową rolę odgrywają już nie Apostołowie, ale oprócz oczywiście głównej bohaterki, Joanna – żona Chuzy – namiestnika Heroda Wielkiego, a także, choć w mniejszym stopniu, Maryja, Marta oraz Klaudia Prokula – żona Poncjusza Piłata.
Autorka, przede wszystkim w trzeciej części, przy opisywaniu losów bohaterów nierzadko korzystała z różnych źródeł, zarówno tych uznawanych przez Kościół Katolickich jak np. z Ewangelii św. Jana (s.392, 442, 465, 468, 485, 503), Ewangelii św. Mateusza (s.393, 424, 442), Ewangelii św. Łukasza (s.383, 485, 487), Ewangelii św. Marka (s.442), Księgi Izajasza (np. s.381), Księga Kapłańskiej (s.432), Księgi Psalmów (np.390), jak i tych odrzucanych przez teologię katolicką jak np. apokryficznej Ewangelii Marii Magdaleny (s. 423), Ewangelii św. Tomasza (s.382 i s.425), Ewangelii św. Nikodema (s.493) oraz gnostycznego traktatu z III/IV w.n.e. Pistis Sophia (s.447-448). Ostatnie godziny życia Jezusa Chrystusa Ewa Kassala opisała na podstawie wizji Anny Katarzyny Emmerlich, (s.496), a także badań nad Całunem Turyńskim (s.491). Jak sama podkreśla, w działaniach wspierał ją m.in. profesor Mariusz Rosik – biblista i wykładowca Papieskiego Wydziału Teologicznego (s. 522).
W przypadku opisywania realiów życia w Egipcie pod panowaniem rzymskim autorka starała się jak najbardziej oddać realia tej epoki, poprzez dodanie informacji zaczerpniętych z oryginalnych starożytnych źródeł i dzieł jak np. Papirus Edwina Smitha (s. 91), Mądrości kapłana Ptahhotepa (s. 92), Papirus Ahmesa (s. 95), Lucjusz Apulejusz, „Metamorfozy albo złoty osioł” (s.106), Księga Umarłych (s.127). Radą i pomocą pisarce służył również m.in. dr Filip Taterka – egiptolog, Jakub Jasiński – specjalista od historii starożytnego Rzymu i redaktor portalu „Imperium Romanum” (s. 523).
Aby zgłębić realia życia codziennego w Galilei w I w. n.e., Ewa Kassala zapoznała się z obszerną literaturą judaistyczną w tym z jej najważniejszymi pozycjami naukowymi jak „Historia Żydów” Simona Schama, oraz „Talmud” Abrahama Cohena (s. 525).
Ewa Kassala w swojej powieści nie starała się jedynie ukazać z historyczną dokładnością wydarzenia, ale stworzyć nową jakość i dokonać tym samym reinterpretacji postaci. Tym sam nierzadko w usta swoich bohaterów wplata cytaty, albo wypowiedzi ze współczesnych źródeł. Trudno mówić jednak tutaj o anachronizmie, gdyż są one uniwersalne i mogą odpowiadać praktycznie każdej epoce. Przepowiednia starej wieszczki skierowanej do jednego z przyjaciół Magdaleny – Marka, jest parafrazą wiersza „Nie zakochuj się w kobiecie, która czyta” współczesnej poetki Martha Rivera Garrido, (s.152). W wypowiedzi z jednej mistrzyń i kapłanek bogini Izydy możemy odnaleźć cytat z warsztatów „Dress for Succes”, zorganizowanych w Nowy Jorku przez, T. M. Williams, (s.186). Słowa Jana, skierowane do Marii Magdaleny, są oparte na przemowie papieża Franciszka, która została wygłoszona w 2019 roku, w czasie Światowych Dni Młodzieży w Panamie (s.385). Natomiast treść snu żony Poncjusza Piłata była inspirowana słuchowiskiem radiowym: „Urodzony, by zostać królem”, autorstwa XX-wiecznej angielskiej pisarki i teolożki Dorothy Leigh Sayers. (s. 492).
Niemniej jednak autorka z dużą starannością starała się w pełni oddać realia życia codziennego elity w Egipcie jak i Galilei w pierwszych latach I w.n.e., a także na ile to możliwe oddać mentalność żyjących w tych czasach ludzi. W książce zdarzają się odniesienia do współczesności (np. pojawianie się zachowań agresywnych u uczennicy, spowodowanych doświadczaną przez nią przemocą domową). Ewa Kassala także silnie przeciwstawia tutaj postrzeganie roli kobiety w kulturze egipskiej oraz izraelskiej, gdzie to właśnie pierwsza z nich jest przez główną bohaterkę oceniana jako bardziej postępowa. Czytelnik może dowiedzieć się, także wielu ciekawych informacji o panujących tam zwyczajach, relacjach społecznych, wierzeniach, a także literaturze, sztuce i wydarzeniach politycznych. Dużym ułatwieniem dla niego jest wytłumaczenie w przypisach historycznych pojęć jak np. menat (s. 42), mau (s.61), sistrum (s.85), anch (s.103), Macheront (s.437). Warto podkreślić, że autorka podczas pisania powieści nie tylko konsultowała się z wyżej wspomnianymi historykami, ale także specjalistami i ekspertami z innych dziedzin (np. psychologami, pedagogami, lekarzami a nawet kucharzem specjalizujący się w kuchni z czasów Marii Magdaleny oraz wojskowym).
Jeśli ktoś szuka typowej powieści historycznej, może poczuć pewien niedosyt po przeczytaniu „Marii Magdaleny”. Jednak jeśli szuka książki z przesłaniem, a także z bardzo dobrym warsztatem historycznym, to ta książka na pewno go zainteresuje. „Maria Magdalena” jest bowiem na pewno powieścią niezwykłą, zapadającą w pamięć. Kiedy zacznie się ją czytać, trudno przestać, a po jej zakończeniu trudno o niej zapomnieć.
Ocena:
10/10
Ewa Kassala
Przed Państwem Maria Magdalena, druga – po Królowej Saby – powieść Ewy Kassali o silnych kobietach w Biblii. Ta opowieść jest jak wciągającyhollywoodzki film – wartka akcja, mocne charaktery, dynamika zdarzeń. Jest też jak lustro – każdy może zobaczyć w niej swoje własne odbicie. I swoją Marię Magdalenę. Czy byłą kochanką Jezusa Jawnogrzesznicą opętaną przez demony Kapłanką Izydy, głoszącą własną ewangelię Kto i dlaczego nazwał ją doskonałością nad doskonałościami Maria Magdalena Ewy Kassali jest jedną z nas. Możemy się z nią utożsamiać, bo tak jak my kocha, błądzi, cierpi, waha się, marzy o miłości wiecznej i ponadczasowej. Jest wykształcona i wrażliwa, dobra iobdarzona niezwykłą duchową mocą, ale bywa też naiwna, zarozumiała i próżna. Wychowywana w hermetycznym świecie dobrobytu, nie do końca rozumie rzeczywistość i problemy „zwykłych ludzi”. Jednak przechodzi przemianę, a po upadku na samo dno odradza się do nowego życia. Z wychowanki kapłanek Izydy i salonowej damy staje się apostołką. Po długiej duchowej wędrówce odkrywa swoją życiową misję. Jej zadaniem jest przenoszenie przez czas wiecznego ognia i kobiecej cząstki boskiej energii. Zostaje towarzyszką Jezusa i obok jego matki staje się najważniejszą kobietą w jego życiu.
Produkt jest tymczasowo niedostępny
Specjalnie dla Czytelników !!! niższe ceny po kliknięciu w poniższy link i wpisaniu hasła do rabatu: imperiumromanum
