Książka „Caesar’s Greatest Victory: The Battle of Alesia, Gaul 52 BC” autorstwa Johna Sadlera i Rosie Serdiville opowiada o jednym z najbardziej niesamowitych zwycięstw Juliusza Cezara, który pomimo znacznej przewagi liczebnej Galów był w stanie przeciwstawić się i pokonać wroga pod Alezją. Książka wydana została przez Casemate Publishers.
Książka nie opowiada jednak jedynie o oblężeniu Wercyngetoryksa i rywalizacji wojsk rzymskich z dwoma armiami galijskimi, a skupia się na ukazaniu całego kontekstu wydarzeń oraz genezy starcia.
Pozycja rozpoczyna się od podziękowań autorów, wskazaniu źródeł oraz prac naukowych na jakich bazowano oraz zaznaczeniu, że książka ma przede wszystkim na celu uzupełnić wiedzę o bitwie pod Alezją, która zdaniem autorów, wciąż nie została dostatecznie opisana. Czytelnik otrzymuje także zestawienie wydarzeń, związanych z relacjami Rzymian i Galów oraz życiem Cezara.
Właściwa treść książki rozpoczyna się od wstępu oraz dziewięciu rozdziałów, które pozwalają autorom stopniowo opisywać kolejne zagadnienia. Pierwszy rozdział skupia się przede wszystkim na przestawieniu Alezji, prawdopodobnej lokalizacji antycznego miasta (Alise-Sainte-Reine), dyskusji na ten temat oraz utworzeniu z Wercyngetoryksa bohatera narodowego w XIX wiecznej Francji. Drugi rozdział skupia się na opisie armii rzymskiej, formacjach, życiu legionowym, stylu walki i treningu; trzeci opisuje Celtów oraz Galów, m.in. skupiając się na podziałach plemiennych, handlu, społeczeństwie, budownictwie; czwarty traktuje wyłącznie o sztuce wojennej Galów. Rozdział piąty opisuje karierę Cezara, jego dojście do namiestnictwa oraz konsulatu i walki w Galii w latach 58-52 p.n.e. Rozdział szósty to opis postaci Wercyngetoryksa. Rozdział siódmy opowiada o wycofaniu się Wercyngetoryksa i jego armii do Alezji, którą Cezar stopniowo otoczył wałami obronnymi, chcąc w ten sposób poddać wroga głodem. Rozdział ósmy to opis walk, jakie musiały prowadzić wojska Cezara z armią Wercyngetoryksa oraz potężnych sił galijskich, które przyszły na ratunek oblężonemu wodzowi. Ostatni rozdział to już rozważania autorów odnośnie bitwy, postaci Cezara i Wercyngetoryksa oraz nawiązania do bardziej współczesnych wydarzeń.
Na końcu książki znajdziemy załączniki: liczbowe zestawienie wojsk w trakcie bitwy pod Alezją oraz podpowiedzi odnośnie zwiedzania Alezji i okolicy. Otrzymujemy także słownik zwrotów łacińskich, indeks użytych wyrazów, bibliografię, przypisy oraz zdjęcia, ilustracje i mapy.
Książka jest naprawdę bardzo ciekawym kompendium informacji o Cezarze, jego działaniach, a przede wszystkim wojnie galijskiej. Antyczne źródła przekazują nam, że niemal dziesięcioletnia kampania wojskowa Cezara w Galii, Germanii i Brytanii była wielkim zwycięstwem rzymskiego oręża i geniuszu Cezara. Rzymski historyk, Wellejusz Paterkulus twierdzi, że zginęło łącznie 400 tysięcy wrogów, a znacznie większa liczba trafiła do niewoli. Wartym jest jednak podkreślenia, że wspomniane liczby nie dotyczyły jedynie uzbrojonych mężczyzn, ale i cywilów, tak jak w przypadku Helwetów. Niewygodną kwestią jest to, że jednym bezpośrednim źródłem informacji o wydarzeniach w Galii są zapiski Juliusza Cezara, który starał się ukazać w jak najlepszym świetle przede wszystkim samego siebie.
Jak jednak twierdzą współcześni badacze Cezar rozpoczął inwazję na Galię przede wszystkim z pobudek ekonomicznych oraz zdobycia chwały. Cezar, będąc jeszcze w Rzymie, aby rozwijać swoją karierę polityczną musiał zadłużyć się u wielu osób, co po części zmotywowało go do podboju Galii. Jako namiestnik trzech prowincji: Ilirii, Galii Przedalpejskiej i Zaalpejskiej wykorzystał ruchy plemienne m.in. Helwetów do interwencji w kwestie galijskie.
Wercyngetoryks, który jest drugim najważniejszym bohaterem książki, był synem jednego z galijskich arystokratów, niejakiego Celtyllusa, który oskarżony został o próbę uznania się królem Arwernów, a następnie został zabity. Wercyngetoryks był tym, któremu udało się porozumieć z wieloma plemionami galijskimi i wystąpić w sposób skoordynowany przeciwko Rzymianom. W książce pojawia się teza, że gdyby Cezar napotkał na bardziej zorganizowany opór Galów na początku swoich działań wojennych w 58 roku p.n.e. być zmusiłby go do porzucenia planów podboju.
Reasumując, książka „Caesar’s Greatest Victory: The Battle of Alesia, Gaul 52 BC” jest naprawdę bardzo ciekawą pracą, która w sposób gruntowny opisuje nie tylko bitwę pod Alezją, ale i wojnę galijską oraz zagadnienia ściśle z nią powiązane. Autorzy bazują na licznych źródłach antycznych, pracach badawczych, książkach. Ukazują nam statystyki podane przez Cezara, które także starają się zaadoptować do bardziej realnych liczb.
Z perspektywy Czytelnika nie spodobało mi się jedynie zgromadzenie przypisów na końcu książki; znacznie lepiej jest umieścić je bezpośrednio pod treścią, na dole strony. Nie jestem także w stanie ocenić wydania książkowego, gdyż pozycję przeczytałem w formie elektronicznej.
Dla osób zainteresowanych historią antyczną, książka jest bardzo przyjemną propozycją. Czytelnicy nie do końca znający historię Rzymu nie będą także mieli większych problemów w odnalezieniu się w treści, gdyż autorzy ujmują bitwę w bardzo szerokim kontekście historycznym.
