Kapłani (sacerdotes) stali na straży czystości kultu, prowadzili formularze modlitw oraz wykazy dni (fasti). Będąc urzędnikami z wyboru, zorganizowani byli w kolegia (pontyfikowie, augurowie, haruspikowie) i bractwa (saliowie, luperkowie, fecjałowie). W kultach prywatnych ofiarnikiem był ojciec rodziny, obecność kapłana potrzebna była jedynie przy ważniejszych obrzędach (np. uroczyste zaślubiny).
Za czasów republiki kolegium kapłańskie składało się z:
- pontyfików
- króla ofiarnego
- westalek
- kapłanów Jowisza, Marsa i Kwiryna
Zwierzchnikiem kapłanów był pontifex maximus. W okresie republiki był wybierany na komicjach trybusowych.
W cesarstwie funkcję najwyższego kapłana sprawował cesarz. Zmiany zaszły dopiero, gdy wiara w bogów została wyparta przez Mesjasza. Jako pierwszy ten tytuł odrzucił cesarz Gracjan w 375 roku n.e.
Miejscem obrad kapłanów był Domus Regia na Forum Romanum.
Do kompetencji kapłanów, należało:
- ustalanie dni świątecznych;
- czuwanie nad przestrzeganiem określonych obrzędów, rytuałów, formułek;
- spisywanie kroniki najważniejszych wydarzeń (annales maximi);
- kierowanie życiem religijnym;
- przygotowywanie formułki modlitw publicznych;
- dokonywanie aktu oczyszczenia miejsca dotkniętego nadzwyczajnym znakiem zesłanym z niebios;
- uczestniczenie w obrzędzie zawierania małżeństw;
- sporządzanie testamenty;
- odnotowywanie okresów urzędowania poszczególnych konsulów.
Kapłani nie stanowili jakiejś odrębnej kasty. Swoje funkcje sprawowali dożywotnio. W społeczeństwie rzymskim cieszyli się wielkim szacunkiem. Niekiedy szacunek jaki posiadali był okazywany w niezwykle prozaiczny sposób, np.: najlepsze miejsca w teatrze, amfiteatrze czy cyrku, a także innych miejscach. W czasie obrzędów zakładali togę praetexta i spiczastą czapkę (apex).
Przez Tarkwiniusza Pysznego, zostało ustanowione jeszcze kolegium kapłanów quindecimviri sacris faciundis, które czuwało nad Księgami Sybilijskimi i obcymi kultami.
