Samobójstwo Katona Młodszego (95 – 46 p.n.e.), zagorzałego przeciwnika Juliusza Cezara i przedstawiciela stronnictwa optymatów (arystokracji rzymskiej), było próbą zachowania honoru w obliczu porażki w wojnie z Cezarem. W 46 roku p.n.e., po klęsce wojsk Pompejusza i senatorów republikańskich w wojnie domowej z Juliuszem Cezarem, Katon wycofał się do miasta Utyka (w obecnej Tunezji) w Afryce Północnej. Zdając sobie sprawę, że Cezar zbliża się, i nie chcąc poddać się ani prosić o łaskę, podjął decyzję o samobójstwie jako akcie sprzeciwu wobec tyranii.
Katon próbował najpierw przebić się mieczem w brzuch, ale rana nie była śmiertelna. Po upadku na ziemię został opatrzony przez służących, którzy próbowali go opatrzeć. Katon w trakcie zaszywania rana, odepchnął lekarza i zdesperowany otworzył swoją ranę jeszcze bardziej, w wyniku czego wkrótce zmarł. Jego śmierć była odbierana jako symboliczny akt oporu i oddania ideałom republiki, a dla wielu była wzorem męstwa i wierności zasadom, nawet za cenę życia. Postać Katona w następnych latach była idealizowana przez prorepublikańskich stoików wczesnego cesarstwa.
Ukazany obraz o tytule „Samobójstwo Katona” jest dziełem nieznanego autora. Na obrazie widzimy Katona Młodszego, który popełnia samobójstwo, wbijając sztylet w klatkę piersiową i rozrywając własnymi rękoma ranę. Przed samobójstwem miał powiedzieć: „Jestem teraz panem siebie!”1.
