Izyda była to egipska bogini płodności, opiekunka rodzin. Jedno z wcieleń Wielkiej Macierzy; utożsamiana później z grecką Demeter. Jej świętym zwierzęciem była krowa. Świątynie poświęcone bogini otrzymywały dwie różne nazwy: albo Serapejon (od imienia jej partnera – Serapis), albo Izydejon (od jej własnego imienia).
Z Egiptu kult bogini rozprzestrzenił się we wszystkich koloniach greckich i w całym basenie Morza Śródziemnego, głównie w miastach nadmorskich, gdzie była czczona jako patronka marynarzy i kupców, z przydomkiem Pelagia, co znaczy „Morska”. W Grecji, w Koryncie stała się tak popularna, że zajęła miejsce naczelnego bóstwa miasta. W II wieku p.n.e. jej kult dotarł na Sycylię i do Italii. W Kampanii, w Puteoli, wówczas najważniejszym mieście portowym południa, powstał Serapejon, a w Herkulanum i Pompejach Izydejony. Stąd kult bogini dotarł do Rzymu. Cesarz Kaligula wybudował Izydzie świątynię na Polu Marsowym, zwanej tam Izydą Polną (Isis Campensis). Na północy Italii głównym centrum kultu była Akwileja. Największy rozwój kultu Izydy następował w czasach kształtowania się chrześcijaństwa. Jej wyznawcami byli także władcy: Kommodus i Domicjan.
Głównym świętem Izydy w Rzymie były jesienne Isia, odbywające się między 28 października a 4 listopada. Jego treścią był mit o Izydzie i Ozyrysie. Kolegium sakralne składało się z dożywotnich duchownych, ubierających się w olśniewająco białe szaty. Na ich czele stał najwyższy kapłan, propheta, czyli prorok. Wyznawcy bogini, tak mężczyźni, jak i kobiety, byli stowarzyszeni w różnych bractwach. Członkowie bractwa „pastoforów” w czasie religijnych procesji nosili kapliczki z posążkami bogini i z symbolami jej kultu. Bractwo „melaneforów” (czarne kolegium) ubierało się w czarne szaty. Także złotą figurkę krowy, jako wyobrażenie bogini Izydy, przystrajano w czarną szatę, jako symbol cierpienia bogini. Istniało też kolegium „hipostolów” i tak zwani „pausarii”, którzy się opiekowali ołtarzykami wystawianymi bogini.
Obok kultu publicznego pod koniec okresu helleńskiego powstały misteria na cześć Izydy. Kult misteryjny zarezerwowany był dla wtajemniczonych, miał charakter ezoteryczny, opierał się na wierze w zmartwychwstanie po śmierci (tak jak zmartwychwstał dzięki Izydzie Ozyrys).
W sztuce Izyda była często przedstawiana w pozycji siedzącej z małym synem Horusem na kolanach lub przy piersi oraz jako kobieta z dyskiem słonecznym między krowimi rogami i berłem lub znakiem anch w dłoni. Jako Izyda Pelagia była przedstawiana z żaglem w dłoni. Bogini poświęcona była róża, a korona z róż zwanych „świętymi różami abisyńskimi” stanowiła część wyposażenia zmarłych.
