Sytuacja polityczna Imperium Romanum w I w. p.n.e. sprzyjała powiększaniu władzy wybitnych rzymskich polityków. Takie osoby jak Lucjusz Korneliusz Sulla, Gnejusz Pompejusz Magnus, Gajusz Juliusz Cezar osiągnęli nadzwyczajną pozycję w rzymskim społeczeństwie. Starali się wywyższyć swoją osobę jak to tylko możliwe, na przykład poprzez odbywanie triumfów, wojny domowe czy też organizowanie igrzysk.
Jednak takie działania, które były niezgodne z długowiekową tradycją polityczną zaogniały relacje z senatem. Dobitnie odczuł to Juliusz Cezar, który 15 marca 44 r.p.n.e. został zamordowany przez grupę senatorów. Stało się wtedy jasne, że wszelkie zmiany dokonywane na rzecz wywyższenia jednostek musiały być wprowadzane z niezwykłą ostrożnością. W szczególności jeżeli chodziło o kwestie związane z oddawaniem kultu. Dopiero spadkobierca Juliusza Cezara, późniejszy cesarz August, był w stanie w sposób systematyczny i ostrożny przygotować swój kult za życia.
August (wtedy znany jeszcze pod imieniem Gaius Julius Caesar Octavianus) odziedziczył po Juliuszu Cezarze nie tylko majątek, lecz także ogromny kapitał polityczny. Jako młody człowiek niezwykle dobrze poradził sobie z jego wykorzystaniem. Jednym z pierwszych etapów boskiego wywyższenia Augusta było ubóstwienie jego przybranego ojca. Bez wątpienia pomógł mu w tym łut szczęścia. W lipcu 44 r.p.n.e., w trakcie trwania igrzysk ku czci Wenery, na niebie ukazała się kometa, którą zinterpretowano jako duszę Juliusza Cezara wstępującą w niebiosa. Oficjalna deifikacja Cezara miała miejsce w 42 r.p.n.e., tym samym przystąpiono do budowy świątyni dedykowanej boskiemu Juliuszowi (divo Iulio), w samym Rzymie stawiano także posągi oraz poświęcono emisję monet.
Od tego momentu August mógł nosić nowy tytuł czyli divi filius (syn boskiego). Znalazło to odzwierciedlenie również na monetach oraz inskrypcjach. Kolejnym elementem podkreślania roli Cezara, a tym samym swojej, była zmiana nazwy jednego z miesięcy z Sextilis na Augustus, był to miesiąc, który następuje po Iulius. Niezwykle istotne było przyjęcie nowego przydomka, czyli Augustus. Podkreślał on, że princepsa łączą z bogami wyjątkowe więzi.
Początkowo formy kultu cesarskiego w Rzymie miały raczej subtelną formę. Sam August, w Monumentum Ancyranum, podaje uroczystości, które zostały ustanowione, aby oddawać mu cześć. I tak co cztery lata, w intencji zdrowia cesarza, organizowano igrzyska (Salus Augusti), które nadzorowali kapłani oraz urzędujący konsulowie. W roku 19 p.n.e. kiedy August powrócił ze Wschodu, w dniu zwanym Augustalia, westalki oraz pontyfikowie składali ofiary na rzecz zdrowia princepsa.
Swojego rodzaju boską otoczkę tworzyły także wszelkiego rodzaju przepowiednie (omnia) mówiące o jego boskim pochodzeniu oraz przyszłej władzy. Jedna z nich głosiła, że August został poczęty przez Apollina w postaci węża, a do rządzenia państwem został wybrany przez samego Jowisza. Co bardzo ważne, August był przeciwny okazywaniu mu boskiej czci w sposób bezpośredni, jednocześnie nie zaprzeczał tym opowieściom.
Inaczej sytuacja wyglądała w niektórych prowincjonalnych ośrodkach. Tam August związał swój kult z boginią Romą. Tutaj również nie zdecydował się na zerwanie tradycji, czyli jawną deifikację, jednak pozwalał sobie na bardziej śmiałe ruchy niżeli w Rzymie oraz Italii. Dzięki kultowi władców hellenistycznych, we wschodnich prowincjach Imperium, tradycje ubóstwienia za życia były znacznie bardziej rozwinięte. Pomocny okazał się fakt, iż niektóre ośrodki wschodnie posiadały tradycję kultu bogini Romy sięgającą początków II w.p.n.e. Również same miasta wychodziły z inicjatywą ustanowienia kultu prowincjonalnego Augusta. Już w roku 29 p.n.e., w Pergamonie wybudowano świątynię Romy i Augusta, która stała się ośrodkiem kultu cesarskiego w całej prowincji. Wspólne uroczystości ku czci Romy i Augusta obchodzono raz w roku, w tym samym czasie zbierał się tak zwany koinon. Dzięki organizacji kultu princepsa, Pergamon stał się więc nie tylko religijnym, lecz także politycznym centrum prowincji. W późniejszym czasie, bo już za rządów Tyberiusza, wiele miast zazdrościło Pergamonowi i uporczywie starało się wyzyskać od cesarza zgodę na budowę kolejnych świątyń. Ostatecznie udało się to takim miastom jak Smyrna, Efez, Sardes czy Milet. Co ciekawe, świątynie Romy i Augusta były przeznaczone tylko dla ludności miejscowej. Na tym terenie powstały także inne świątynie, między innymi w Efezie oraz Nikai, przeznaczone przede wszystkim dla Rzymian, były poświęcone kultowi Romy oraz Boskiego Juliusza. Po raz kolejnym możemy wiec dostrzec roztropność i politykę małych kroków Augusta. Nawet w prowincjach unikał narzucania Rzymianom kultu swojej osoby.
W zachodnich prowincjach sytuacja kultu cesarskiego wyglądała inaczej. Tutaj nie było żadnej tradycji, która przygotowałaby takie formy czczenia władcy. Jednak jest bardzo możliwe, że jeszcze za życia Augusta powstały w Italii ośrodki kultu cesarza, na przykład w Poli i Terracinie. Skala tego zjawiska była bez wątpienia znacznie mniejsza niż na wschodzie. Możliwe, że kult w Italii przybierał inne formy. Przykładowo, niezwykłą popularnością cieszyły się stowarzyszenia określane seviri Augustales lub Augustales. Trudno jednak jednoznacznie wskazać na ile były one związane z kultem cesarskim.
Osobną kwestią jest sprawa kultu Augusta w Galii. W tej części Imperium, pierwszy ośrodek został założony w Lugdunum. Dokonał tego pasierb Augusta Druzus, zaraz po stłumieniu powstania w Galii. Po tym wydarzeniu ustalono zasady kultu oraz powołano tak zwane concilium, czyli rodzaj zgromadzenia prowincjonalnego. Na zbiegu Rodanu oraz Saony wybudowano także ołtarz poświęcony Augustowi. Z założenia ołtarz miał być głównym ośrodkiem kultu dla trzech galijskich prowincji, a samo Lugidunum stolicą religijną Galii.
W początkowych latach istnienia kultu cesarskiego, w zależności od regionu, istniały jego różne formy oraz stopień ich rozwoju. We wschodnich prowincjach, kult Augusta miał znacznie bardziej bezpośredni charakter, jednakże nie był równy z kultem boskim. Princeps znajdował się gdzieś między człowiekiem i bogiem i nawet na wschodzie nie był uznany za istotę boską. Należy pamiętać, że istniały różne formy składania ofiar dla cesarza, można było je składać samemu władcy lub w jego intencji. Ta druga była znacznie bardziej popularna i bezpieczna dla samego Augusta. Inaczej sytuacja wyglądała w Rzymie i dużej części Italii. Tutaj czczono raczej jego obrazy (imago) lub też posągi towarzyszących mu bóstw. W samym Rzymie tym bardziej unikano składania ofiar Augustowi. Uznawano, że władca ma w sobie jakąś boską cząstkę, co miał odzwierciedlać między innymi przyjęty przez niego przydomek (Augustus). Jednakże raczej nie przypisywano mu boskich mocy i nie modlono się do niego. Cesarz nie miał żadnego wpływy na przykład na zjawiska pogodowe, te umiejętności przypisywano tylko właściwym bogom. Podobnie jak w innych aspektach, August preferował w kwestii oddawania mu kultu politykę małych kroków. Do oficjalnej apoteozy mogło dojść dopiero po jego śmierci.
