Rozdziały
Dnia 9 czerwca 68 roku n.e. w Rzymie, Neron, ostatni cesarz z dynastii julijsko-klaudyjskiej, popełnił samobójstwo. Neron był postacią znienawidzoną przez chrześcijan i arystokrację rzymską. Inaczej jednak postrzegano władcę wśród niższych warstw społecznych; jego popularność była na tyle duża, że na przestrzeni dziejów pojawili się trzej samozwańcy.
U źródeł pojawiania się uzurpatorów podających się za Nerona leżą nie do końca jasne okoliczności śmierci cesarza, które zrodziły wśród ludu pogłoski, jakoby ta została sfingowana, żeby pozwolić Neronowi ujść prześladowcom. Co więcej, Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus był znacznie bardziej popularny w Rzymie, niż większości z nas się wydaje. Cieszył się dużą popularnością zwłaszcza wśród pospólstwa, aż do dnia śmierci, a jak pokazały przykłady pojawiających się po jego śmierci „Neronów- Samozwańców” nawet znacznie dłużej.
Lęk chrześcijan natomiast, przed prawdziwym zmartwychwstaniem Nerona, spotęgowany pojawianiem się samozwańców, znalazł odbicie w tekście znanym dzisiaj jako Apokalipsa Świętego Jana.
Grecki Neron
Pierwszy i najbardziej znany „Neron” pojawił się na greckim Wschodzie w początkach 69 roku. Nie wiadomo jak nazywał się naprawdę. Podobno przypominał cesarza fizycznie, posturą, fryzurą i spojrzeniem. Samozwaniec plan miał całkiem rozsądny – w Grecji Neron był bardzo lubiany, z uwagi na uznanie jej w 66 roku za krainę wolną. Jednak zawiódł się – większość Greków nie uwierzyła w zmartwychwstanie imperatora, a ci co może i nawet uwierzyli, woleli nie ryzykować życia i nie zareagowali. „Neronowi” udało się zatem zgromadzić wokół siebie jedynie grupę ludzi, którzy i tak nie mieli nic do stracenia, a perspektywa zdobycia majątków, które im obiecywał była dla nich bardzo kusząca. Zatem „cesarz” wraz ze zgrają łotrów i zbiegłych niewolników wsiadł na statek i ruszył w nieznane. Być może chciał płynąć dalej na wschód i przeciągnąć na swoją stronę stacjonujące tam legiony, niezadowolone z chaosu panującego w Italii. Burza jednak pokrzyżowała plany samozwańca i zmusiła go do przybicia do wybrzeży wyspy Cytnos.
Cytnos (grec. Kythnos) leżąca w archipelagu Cykad stanowiła wówczas ważny węzeł komunikacyjny, gdyż leżała na szlaku morskim łączącym Grecję właściwą z wybrzeżami Azji Mniejszej. Do tamtejszego portu często zawijały statki i okręty, jednak na nieszczęście „Nerona” trwała zima, przez co żegluga była trudniejsza i statki zawijały na wyspę rzadziej. Na ich pokładach często przybywali wybierający się na urlopy żołnierze ze wschodnich legionów. Uzurpator wyłapywał ich i wcielał do swojej straży przybocznej, likwidując opornych.
Do Italii wieść o „zmartwychwstałym” dotarła za pośrednictwem centuriona Sisenny, wysłannika legionów syryjskich do pretorianów w Rzymie, którego „Neron” próbował przeciągnąć na swoją stronę. Sisennie udało się zbiec z wyspy i ponieść wieść o niezwykłych wydarzeniach na helleńskim wschodzie.
Wydarzenia w Italii zbyt absorbowały Othona, żeby organizował ekspedycję przeciwko uzurpatorowi. Jak pokazał czas było to zresztą niepotrzebne. Do wybrzeży Cytnos, zupełnie przypadkowo, przybiły dwa okręty wojenne z eskadry stacjonującej w Zatoce Neapolitańskiej. Wiozły do Azji Mniejszej nowego namiestnika Galacji i Pamfilii – Kalpurniusza Asprenasa, nieświadomego zajść na wyspie. Gdy samozwaniec dowiedział się o przybyciu okrętów podjął próbę przeciągnięcia ich kapitanów na swoją stronę i nakłonienia ich do przewiezienia go do Syryjskich legionów. Powoływał się przy tym na wierność misenackiej floty Neronowi (pozostaje zagadką, skąd posiadł w tej kwestii wiedzę). Kapitanowie jednak od razu zameldowali o zdarzeniu Asprenasowi, który przy pomocy załóg okrętów pochwycił uzurpatora, zgładził, a później jego głowę odesłał do Rzymu.
Terencjusz Maximus
Kolejnym uzurpatorem podającym się za Nerona był pochodzący z Azji Mniejszej Terencjusz Maximus. Terencjusz, podobnie jak uzurpator z Cytnos był bardzo podobny do Nerona fizycznie, umiał także śpiewać i grać na lirze. Jego działalność miała miejsce za panowania Tytusa.
Uzurpator w Azji Mniejszej zdobył jedynie niewielką grupę zwolenników, wyruszył więc na wschód. Po przekroczeniu Eufratu udał się na dwór króla Partów Artabanosa III, od którego zażądał wsparcia militarnego w ramach podziękowania za przekazanie „za swojego panowania” Armenii bocznej linii rodu króla królów.
Partowie darzący Nerona dużym szacunkiem początkowo uwierzyli samozwańcowi i zamierzali wesprzeć go w walce o tron Rzymu. Jednak gdy jego prawdziwa tożsamość wyszła na jaw, został stracony.
Ostatni Neron
Ostatnim znany nam samozwańczy Neron również pojawił się na Wschodzie, 20 lat po śmierci prawdziwego imperatora. Wspomina go m.in. Swetoniusz w „Żywotach Cezarów”, gdyż działalność uzurpatora wypadła w latach jego młodości, t.j. za panowania Domicjana.
O tym samozwańcu wiemy najmniej – jedynie, że także znalazł się na dworze króla królów i również miał skorzystać z militarnego wsparcia Partów, podobnie jak Terencjusz Maximus. Co więcej, według Swetoniusza niewiele brakowało, aby Partowie uzyskali tron dla tego samozwańca.
Pojawiają się głosy że „Neron” wspominany przez Swetoniusza, jest tym samym „Neronem”, któremu miejsce w swoim dziele poświęcił Kasjusz Dion – nie można tego wykluczyć, chociażby z uwagi na podobieństwo losów tych dwóch samozwańców. Jednak opierając się na znanym obecnie materiale historycznym nie jesteśmy w stanie jednoznacznie tego stwierdzić.
