W starożytnym Rzymie koncepcja otium (odpoczynek) i negotium (praca) stanowiła fundament życia społecznego i osobistego, szczególnie wśród elity. To właśnie otium post negotium — „odpoczynek po pracy” — symbolizowało równowagę, jaką człowiek powinien zachować, aby żyć harmonijnie. Otium miało kluczowe znaczenie w kształtowaniu kultury, filozofii i życia codziennego Rzymian.
Rzymianie rozumieli negotium jako wszystkie obowiązki związane z zarządzaniem majątkiem, sprawami publicznymi oraz życiem zawodowym. Dla mężczyzn elity senackiej negotium mogło oznaczać prowadzenie kampanii politycznych, administrację majątkiem, czy udział w wojnach. Sfera aktywności zawodowej i publicznej była istotna, ale miała swoje granice – po wyczerpaniu zasobów fizycznych i psychicznych należało znaleźć czas na regenerację.
W opozycji do negotium, otium było czasem wolnym od obowiązków, dedykowanym odpoczynkowi, nauce i refleksji. Było to jednak więcej niż tylko bierne lenistwo. Dla rzymskiej arystokracji otium stanowiło przestrzeń dla rozwoju duchowego, twórczego oraz intelektualnego. W czasie otium Rzymianie oddawali się filozofii, literaturze, dyskusjom z przyjaciółmi oraz pielęgnowaniu sztuk. W rezydencjach na wsi, zwanych villae, szukano spokoju i przestrzeni do kontemplacji, gdzie często powstawały wielkie dzieła literackie, jak np. pisma Cycerona.
Ważnym elementem otium było przebywanie na łonie natury – villae były często położone z dala od miast, wśród winnic i ogrodów. Otium uczyło Rzymian harmonii z naturą i samym sobą.
Nie każdy mógł pozwolić sobie na luksus otium. Był on zarezerwowany głównie dla arystokracji, która osiągnęła już swoje cele polityczne i finansowe. Filozofowie, jak Seneka Młodszy, wychwalali otium jako sposób na samorozwój i życie zgodne z naturą, a zarazem krytykowali tych, którzy nie potrafili odnaleźć równowagi między pracą a odpoczynkiem. Cyceron zaś widział w otium czas na refleksję nad życiem publicznym i prywatnym, co czyniło odpoczynek niezwykle cennym dla polityka.
