W antycznym Rzymie uczniowie uczyli się tabliczki mnożenia przez powtarzanie za nauczycielem np. słów: bis bina quattuor – decantare, co znaczy „dwa razy dwa, cztery – wygłaszać”.
Nauczyciel liczenia na palcach lub kamykach nazywał się calculator lub librarius. Calculator pełnił także rolę księgowego w domu patrycjusza. W swojej pracy wykorzystywał sprzęt łatwy do przenoszenia i mogący zachować wynik dokonanych obliczeń – tzw. calculi czyli liczydło.
Jego rozwinięciem był znany późno-rzymski abacus, który pozwalał po raz pierwszy inżynierom, kupcom i poborcom podatków zabierać ze sobą swój własny „kalkulator” i znacznie przyspieszać operacje.
