Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Świątynia Mitry w Garni

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Świątynia w Garni wraz z przyległymi ruinami
Świątynia Mitry w Garni

Odrestaurowaną świątynię rzymską z kolumnadą w stylu jońskim można podziwiać w miejscowości Garni na wschód od Erywania, stolicy Armenii. Jest to jedyna tego typu budowla na terenie Armenii i całego dawnego Związku Radzieckiego i najwyżej położona ze wszystkich znanych świątyń rzymskich (1396 m n.p.m.).

Budowę świątyni przypisuje się królowi Tiridatesowi I, który miał zlecić jej powstanie po swojej koronacji. W roku 66 n.e. powrócił on z Rzymu, gdzie otrzymał koronę Armenii z rąk Nerona. Według inskrypcji znalezionych na miejscu wykopalisk świątynia została ukończona w 11 roku jego panowania, a więc w roku 77 n.e. Wspomina o niej Tacyt w swoich „Annałach” z I w n.e. Prawdopodobnie poświęcona była ona Mihrowi, bóstwu z panteonu Armeńskiego, którego mitologia była pod znacznym wpływem zoroastrianizmu. Był on odpowiednikiem Mitry i tak jak on często był przedstawiany podczas walki z bykiem – w niedużej odległości od świątyni odnalezione zostały marmurowe pozostałości rzeźbionych byczych kopyt, co według niektórych naukowców uprawdopodabnia tę teorię.

Mimo to istnieją alternatywne koncepcje dotyczące budynku. Według jednej z nich był to grobowiec króla Armenii Sohaemusa wybudowany w roku 175, co pozwoliło budowli ocaleć przejście Armenii na chrześcijaństwo. W IV wieku, Tiridates III przyjął chrześcijaństwo jako religię państwową i zmienił przeznaczenie budowli na letni pałac dla swojej siostry, Chosrowiducht. Świątynia zapadła się podczas trzęsienia ziemi 4 czerwca 1679 roku. Pomimo pojawienia się pierwszych planów odbudowy jeszcze w XIX wieku, rekonstrukcja rozpoczęła się dopiero w roku 1969. Było to możliwe dzięki zachowaniu ponad 80% oryginalnych materiałów, które wykorzystano w procesie odbudowy, stosując technikę anastylozy. Rekonstrukcja ukończona została w roku 1975.

Świątynia to perypter, otoczona jest pojedynczą kolumnadą. Zbudowana z bloków bazaltowych, posiada 24 kolumny o wysokości 6.54 m – 8 na każdym boku i po 6 patrząc z przodu i z tyłu. Do świątyni wchodzi się po 9 stromych schodach (30 cm wysokości). Dwa podesty po bokach schodów ozdobione są wizerunkiem Atlasa i prawdopodobnie były podstawami pod ołtarze ofiarne. Fronton przedstawia motywy geometryczne i roślinne. Nad fryzem w formie liści akantu znajdują się rzeźbione lwie głowy (część oryginalnego architrawu znajduje się w British Museum). Naos ma wymiary 7.132 m (wysokość) na 7.98 m (długość) na 5.05 m (szerokość). Oprócz obszernego wejścia jest oświetlany również przez otwór w dachu. Obok świątyni znajdują się ruiny pałacu i łaźni.

Dziś świątynia jest jedną z najczęściej odwiedzanych atrakcji turystycznych Armenii. Wykorzystywana jest również przez armeńskich pogan w obchodach nowego roku i innych świąt. Od czasu do czasu odbywają się tam również koncerty. Świątynia pojawiła się na jednym z armeńskich banknotów, a w Polsce może być kojarzona ze scen z  Podróży Pana Kleksa.

Autor: Jakub Ernt
Źródła wykorzystane
  • Wystawa Parku Archeologicznego w Garni
  • Leszek Waksmundzki, Armenia - Przewodnik, wydanie 3, Pruszków, 2017, Oficyna Wydawnicza Rewasz
  • Zdjęcia własne autora - sierpień 2021

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów