Tropajon, nazywany także po prostu trofeum (tropaeum) to forma militarnego pomnika, stawianego przez Greków i Rzymian, na cześć zwycięstwa w bitwie. Był to zwykle pionowy słup w kształcie drzewa z rozpostartymi ramionami (w czasach późniejszych dwa patyki skrzyżowane), do którego mocowano zdobyczne militaria. Trofeum było następne składane w ofierze bóstwom za zwycięstwo.
Prawdopodobnie najczęściej tropaeum był wystawiany na widok publiczny w Rzymie. W czasie Republiki był to elementy gry politycznej i próba zdobycia sławy oraz elektoratu. Jeden z rzymskich wodzów, Marcellus, osobiście wykonał taki tropajon i dźwigał go na swoich barkach, jadąc na rydwanie podczas triumfu.
Wyobrażenie takiego tropajonu widnieje na pięknej „Gemma Augustea” z początku I wieku n.e.
W późniejszym okresie wykonywane z marmuru lub metalu, przybrało postać pomnika – przykładem może być tropajon Trajana w Adamklissi, wzniesiony po zwycięstwie nad Dakami w 109 roku n.e.
