Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Frumenatrii i Agentes in rebus – tajna rzymska policja

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Inskrypcja o frumenatrii z Legio VII Gemina.

Za panowania cesarza Domicjana (81-96 n.e.) powołano rzymską tajną policję zwaną frumentarii. Składała się ona z podoficerów i centurionów, odpowiedzialnych wcześniej za zaopatrywanie poszczególnych legionów w zboże (frumentum). Zmobilizowani z różnych jednostek i skoszarowani w Castra Peregrinorum na wzgórzu Caelius w Rzymie, mieli przeprowadzać zadania specjalne. Dowodził nimi princeps peregrinorum, starszy centurion podlegający bezpośrednio cesarzowi.

Frumentarii początkowo zajmowali się zbieraniem podatków i przekazywaniem wiadomości po całym Imperium. Odpowiedzialni byli także za kontrolę i regulację dostaw zboża do stolicy. Ich rola uległa jednak ewolucji za panowania Hadriana (117-138 n.e.), który zrezygnował z polityki ekspansji i skupił na stabilizacji wewnętrznej – w tym celu frumenatrii przejęli rolę tajnej policji.

W Rzymie służyło jednocześnie około dwustu frumentarii, którzy wbrew obecnym standardom i przepisom nie ukrywali się i żyli zupełnie otwarcie. Nosili nawet specjalnych mundury, które określały ich przynależność. Początkowo w II wieku n.e. byli szpiegami na cesarskim dworze, mającymi chronić cesarza przed ewentualnymi spiskami. Na przełomie II i III wieku n.e. obserwowali poczynania wysokich rangą wojskowych, senatorów oraz chrześcijanom. Naturalnie w międzyczasie zajmowali się zbieraniem podatków oraz aresztowaniami, które w czasie kryzysu III wieku n.e. osiągnęły apogeum. Wówczas w społeczeństwie rzymskim objawiła się jawna pogarda dla tych funkcjonariuszy.

Ze względu na popełniane przez frumenatrii nadużycia cesarz Dioklecjan (284-305 n.e.) rozwiązał tę jednostkę i zastąpił ją tzw. agentes in rebus („agenci generalni”). Zmiana ta polegała na tym, że rekrutowano ich z cywilów, a nie wojskowych. Tym samym zwiększyła się liczebność jednostki – z 200 do 1000. Rekonstrukcja urzędu nie przyniosła dużej zmiany, gdyż nadal miały miejsce nadużycia, a sama jednostka agentes in rebus działała w cesarstwie bizantyjskim aż do VIII wieku.

Źródła wykorzystane
  • Crowdy Terry, Historia szpiegostwa i agentury
  • Dymowski Arkadiusz, Agentes in rebus. Antyczny rodowód współczesnych służb specjalnych
  • Krawczuk Aleksander, Julian Apostata, Warszawa 1987
  • Pikulska-Robaszkiewicz A., Funkcjonariusze służb specjalnych w późnym Cesarstwie
  • Tarwacka Anna, Szpiedzy i detektywi w świecie rzymskim okresu republiki i pryncypatu

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów